از ۲۵ تست ادبیات ۹ تست یعنی ۳۶ درصد مربوط به قرابت معنایی هست که تا حالا در ۱۸ شکل طرح شدن اما ۱۰ شکل پرتکرارتر بودن. از نظر موضوعی «ادبیات غنایی» بیشتر از سایر موضوعات سابقه طرح سوال قرابت در کنکور داشته. بیشتر تست های قرابت از کتاب سال چهارم میاد و در اولویت بعدی ادبیات سال دوم و از همه کمتر سال سوم. این ده تیپ رایج عبارتند از:
تیپ ۱- مفهوم کدام بیت با ابیات دیگر متفاوت است؟
مفهوم کدام بیت با دیگر ابیات متفاوت است؟ سراسری ریاضی- ۹۳
۱ – سر رازم سودای تو در سینه بماندی پنهان/ چشم تردامن اگر فاش نکردی
۲- چهرهی خورشید پنهان اســت در زنگار من/ میزند صیقل به چشم بسته روشنگر مرا
۳- نخواستم که بگویم حدیث عشق و چه حاجت/ که آب دیده ی سرخم بگفت و چهرهی زردم
۴- چه حاجت اســت به اظهار عشــق پیش تو ما را/ که اشــک گوید و رخسار زرد و رنگ پریده
تیپ ۲- بیت ….. با کدام بیت تناسب مفهومی دارد؟
بیت: «بگفتا گر نیابی ســوی او راه؟/ بگفت از دور شاید دید در ماه»، با کدام بیت تناسب مفهومی دارد؟ سراسری انسانی- ۹۳
۱- برخیز که باد صبح نوروز/ در باغچه می‌کند گلافشان ّام گل از باغچه غوغا نرود
۲- باغبانان به شب از زحمت بلبل چونند/ که در ای
۳- گــر باغبان روزی به مــا بندد در گلزارها/ مــا را نگاهی بس بود از رخنه ی دیوارها
۴- هر که را باغچه ای هست به بستان نرود/ هر که مجموع نشسته است پریشان نرود
تیپ ۳- بیت …… با کدام بیت قرابت مفهومی ندارد؟
بیت: «کبوتری که دگر آشیان نخواهد دید/ قضا همی بَردش تا به ســوی دانه و دام»، با کدام بیــت قرابت مفهومی ندارد؟ سراســری ریاضی- ۹۳
۱- نیک بنگر که کجا میبردت گیتی/ چو همی تازی بر مرکب رهوارش
۲- من آن رنگین نوا مرغم که در هر گلشنی باشم/ ز دست یکدگر گلها ربایند آشیانم را
۳- آنکه تنپوش بهارش از خز و سنجاب بود/ گو زمستان باش تنها یک کفن پوشید و رفت
۴- اهل دنیا چون مسافر خفت و خوابی دید و رفت/ در مسافرخانهی دنیا شبی خوابید و رفت
تیپ ۴- مفهوم عبارت …… با کدام بیت تناسب ندارد؟
مفهوم عبارت «برای من خواندن این‌که شــن ساحلها نرم است کافی نیست، میخواهم پای برهنهام این نرمی را حس کند.» با کدام بیت تناسب ندارد؟ سراسری ریاضی- ۹۰
۱-ای اهل هنر قصه همین اســت که گفتم/ هان تا نفروشید یقینی به گمانی
۲- خدایگان جهان بر جهانش کرد ملک/ یقین خلق گمان شــد گمان خلق یقین
۳- جایی که یقین باشد شک را چه محل باشد/ ظلمت به کجا ماند با نور که بستیزد
۴- آن چیز کزین پیش گمان بود یقین گشت/ دانی نتوان داد یقینی به گمانی
تیپ ۵- مفهــوم بیت …… با همهی ابیات بهاســتثنای بیت… تناسب دارد.
مفهوم بیت «تو یک ســاعت چو افریدون به میدان باش تا زان پــس/ به هر جانب که رو آری درفش کاویــان بینی» با همه ی ابیات به استثنای بیت … تناسب دارد. سراسری زبان- ۹۱
۱- سرافکندگی کن که زلف نگار / سرافرازیاش در سرافکندگی است
۲- مشــو غافل ز گردیدن که روزی در قدم باشد/ همین آوازه میآید ز سنگ آسیا بیرون
۳- نشاید بهی یافت بیرنج و بیم/ که بیرنج کس نارد از سنگ سیم
۴- هر آن کس که بگریزد از کارکرد/ از او دور شد نام و ننگ نبرد
تیپ ۶- مفهوم همهی ابیات به استثنای بیت …… با یکدیگر تناسب دارد.
مفهوم همهی ابیات به استثنای بیت …………… با یکدیگر تناسب دارد. سراسری انسانی- ۹۰
۱- درنیابد حال پخته هیچ خام/ پس سخن کوتاه باید والسالم
۲- بسیار سفر باید تا پخته شــود خامی/ صوفی نشود صافی تا درنکشد جامی
۳- با نیمپختگان نتوان گفت سوز عشق/ خام از عذاب سوختگان بیخبر بود
۴- پیر میخانه چه خوش گفت به دردی‌کش خویش/ که مگو حال دل سوخته با خامی چند
تیپ ۷- متن زیر با کدام بیت قرابت مفهومی دارد؟
بیت: «بســوزند چوب درختان بیبر/ ســزا خود همین است مر بی بری را» با کدام بیت قرابت مفهومی دارد؟ سراسری انسانی- ۹۲
۱- سرو را بیثمری باعث رعنایی شد / قامت از بار عالیق نکشیدن به بود
۲- خجلت بیثمری عیش مرا دارد تلخ/ نخل بیبار مرا زود بریدن به بود
۳- هــر چه دیدیم در این باغ، ندیدن به بــود / هر گل تازه که چیدیم، نچیدن به بود
۴- زان ثمرها که گزیدیم در این باغســتان / پشت دست و لب افسوس گزیدن به بود
تیپ ۸- مفهوم بیت کدام است؟
مفهوم بیت «ور امــروز اندرین منزل تو را جانی زیان آمد/ زهی ســرمایه و ســودا که فردا زان زیان بینی» کدام است؟ سراسری تجربی- ۹۰
۱- شهادت و پاداش فراوان آن در روز قیامت
۲- از خودگذشتگی برای کسب مال و سرمایه ی دنیوی
۳- پذیرش خسارت و خسران، به منظور سود فراوان
۴- تالش زیاد برای کسب سرفرازی و عزت در این جهان
برای این تیپ سوالات دنبال یک مضمون مشترک بگردید. برخالف تصور خیلی ها، لازم نیست معنی دقیق بیت های گزینه ها رو بدونید بلکه فقط باید دریافت مفهوم کلی شما از بین ها درست باشه و بسته به ســؤال، بین چهار یا پنج بیت مقایســه کنید و بیت متفاوت با سایر ابیــات را پیدا کنید.حتما هر چهار گزینه رو بخونید.
تیپ ۹- مفهوم ابیات دوگانه، در کدام بیت یکسان نمی باشد؟
مفهوم ابیات دوگانه، در کدام گزینه یکسان نمی باشد؟ سراسری تجربی- ۹۲
الف–
۱- از تو نپرسند درازی شب/ آن کس داند که نخفته است دوش
۲- محرم این هوش جز بیهوش نیســت/ مرزبان را مشــتری جز گوش
نیست
۳- حلقهی دام گرفتاری دهن واکردن اســت/ ماهی لببســته را قالب
نتواند گرفت
۴- زبان درکش ای مرد بسیاردان/ که فردا قلم نیست بر بیزبان
ب–
۱- شد جنگ و نظر آمد، شد زهر و شکر آمد / شد سنگ و گهر آمد، شد قفل و کلید آمد
۲- هنر خوار شد جادویی ارجمند/ نهان راستی، آشکارا گزند
۳- گر کشد مهر رخت بر دل من تیغ رواست/ هر بدی کز طرف دوست
رسد جمله نکوست
۴- جام ار ز دســت دوســت بود زهر و می یکی است/ آنجا که وصل اوست چه محراب و چه کنشت (بتخانه)
برای این تیپ سوالات قرابت معنایی باید از رد گزینه استفاده کنید.
تیپ ۱۰- مفاهیم «…، …، … و …» به ترتیب از کدام بیت ها فهمیده میشود؟
مفاهیم «اختیار، فرسودگی، طالب عنایت، آزادگی» به ترتیب از کدام ابیات دریافت میشود؟ سراسری ریاضی- ۹۲
الف- آن که برق خرمنم در زندگی هرگز نشد/ بعد مردن چشم دارم بر مزار آید مرا
ب- مهمان کشــت خویشم اگر نیک اگر بد است/ حاشا که هیچ شکوه بود از قضا مرا
ج- شد استخوان ز دور فلک توتیا مرا/ باری دگر نماند در این آسیا مرا
د- از چرخ منت پر کاهی نمیکشم/ گر استخوان ز درد شود توتیا مرا
۱- د، الف، ب، ج ۲- د، ج، الف، ب
۳- ب، الف، ج، د ۴- ب، ج، الف، د
برای اطلاع از بهترین منابع کمک درسی ادبیات به ویژه مبحث قرابت معنایی به صفحه «منابع ادبیات» در سایت مشاوران ۱۰۰ مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید