در این صفحه از سایت مشاوران ۱۰۰ اطلاعاتی جامع درباره رشته پزشکی ارائه شده است که در سایر منابع به این میزان دقیق و کامل جزئیات شغل و رشته پزشکی بیان نشده است. با مطالعه این مطالب، تقریباً تمامی اطلاعات مورد نیاز در خصوص رشته پزشکی کسب خواهد شد و نیازی به تحقیقات بیشتر در زمینه حرفه پزشکی نخواهد بود. در صورت وجود هرگونه پرسش، می‌توان در بخش نظرات انتهای همین صفحه آن را مطرح نمود.
پذیرفته شدن در رشته پزشکی مستلزم تلاش فراوان است و این امر قابل انکار نمی‌باشد. برای قبولی در رشته‌های دندانپزشکی، داروسازی و سایر رشته‌ها نیز کوشش بسیاری لازم است و فقط داوطلبانی موفق به قبولی می‌شوند که با علاقه وافر برای دستیابی به این رشته‌ها کوشش نمایند. در میان بسیاری از دانشجویان دندانپزشکی، علاقه اولیه به پزشکی مشاهده می‌شود. اما این پرسش مطرح است که چرا ایشان پزشکی را انتخاب نکرده‌اند. در بین برخی از دانشجویان پزشکی نیز پشیمانی از عدم انتخاب رشته دندانپزشکی به چشم می‌خورد. نه تنها در میان دانشجویان، بلکه در بین فارغ‌التحصیلان این دو رشته نیز گاه افرادی یافت می‌شوند که اظهار می‌کنند ای کاش رشته دیگر را برگزیده بودند. آمار تغییر رشته از دندانپزشکی به پزشکی و بالعکس در بسیاری از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور گواه این مدعاست. هر فردی برای رشته‌ای خاص مناسب‌تر است. این تصور که رشته‌ای خاص برای تمامی داوطلبان کنکور بهترین گزینه است، کاملاً نادرست می‌باشد؛ گرچه ممکن است دو یا سه رشته برای غالب داوطلبان مناسب و مطلوب‌تر باشند، اما نمی‌توان به صورت مطلق اذعان داشت که لزوماً برای همگان بهترین رشته‌ها محسوب می‌شوند.
لازم است از هم‌اکنون این نکته را بدانید که پس از فارغ‌التحصیلی غافلگیر نشوید، زیرا به احتمال زیاد در سال‌های آینده این اتفاق رخ خواهد داد: نه پزشکی عمومی، نه دندانپزشکی و نه داروسازی به احتمال زیاد در کل بازار کار، وضعیت مطلوبی مشابه فارغ‌التحصیلان دوره‌های قبلی در آینده نخواهند داشت. به عبارت دیگر، صرفاً پزشک بودن منجر به درآمدزایی بالا برای آنها نخواهد شد، بلکه فضا رقابتی‌تر خواهد شد و پزشکی که تخصص، مهارت، ذهنیت و توانایی‌های بیشتری داشته باشد، احتمال موفقیتش بیشتر از پزشکی خواهد بود که صرفاً مدرک پزشکی دارد ولی روی توسعه فردی، مهارت و تخصص خود زیاد کار نکرده است. در حال حاضر طبق آمارهای موجود، بیش از ۱۰۰ هزار پزشک و حدود ۳۰ هزار دندانپزشک در ایران داریم که هر سال چند هزار نفر از دانشگاه‌های دولتی، پردیس خودگردان، دانشگاه آزاد و دانشکده‌های پزشکی خارج کشور به این آمار اضافه می‌شوند.
همچنین ذکر این نکته ضروری است که انسان در هر رشته و هر شغلی که به آن علاقه داشته باشد، پشتکار داشته باشد و برای کسب مهارت و تخصص بیشتر در آن شغل تلاش کند و ذهنیت مثبتی نسبت به نتیجه زحماتش و آینده آن شغل داشته باشد، قطعاً می‌تواند یکی از موفق‌ترین‌ها و بهترین‌ها در آن رشته و آن شغل شود، هیچ فرقی ندارد که پزشکی باشد یا شغل دیگری. بنابراین مطالبی که در این صفحه گفته می‌شود کلیات رشته و شغل پزشکی است و به این معنی نیست که اگر شما وارد این حوزه شوید، الزماً این مسیر برای شما نیز تکرار خواهد شد، چه بسا مسیر شما بسیار بهتر یا متفاوت از توضیحات این صفحه شود. این تنها و تنها به خود شما بستگی دارد.
بهتر است در کنار توضیحات این صفحه در مورد پزشکی، مطالب مربوط به معرفی رشته‌های دندانپزشکی، داروسازی، فیزیوتراپی و سایر رشته‌هایی که مدنظرتان هست را نیز بخوانید و مقایسه کنید تا نهایتاً تصمیم بگیرید چه رشته یا رشته‌هایی برای شما مناسب‌تر هستند. دوستان کنکوری، لطفاً مطالب این صفحه را بدون تعصب و موضع‌گیری قبلی بخوانید و هر آنچه که درباره پزشکی از در و همسایه شنیده‌اید و اخبار ناموثقی که درباره پزشکی و پزشک‌ها به گوشتان رسیده را موقتاً تا پایان این نوشته از ذهنتان بیرون بریزید و نهایتاً کل متن را که خواندید، پس از آن قضاوت کنید.
در مقطع عمومی، رشته پزشکی چند سال است؟
در پاسخ به این پرسش متداول که «پزشکی عمومی چند سال است» یا در واقع، برای اخذ مدرک پزشکی عمومی چه مدت باید به تحصیل پرداخت، باید خاطرنشان کرد که طول دوره تحصیل پزشکی عمومی در دانشگاه‌های ایران عموماً حدود هشت سال است. پس از اتمام این دوره، در صورتی که فرد از طرح معاف نباشد، می‌بایست حدود دو سال نیز در قالب طرح خدمت نماید. لازم به ذکر است که آقایان فاقد کارت پایان خدمت یا معافیت دائم، به خدمت سربازی اعزام می‌شوند.
تخصص های پزشکی چند سال است؟
افرادی که به مدرک پزشکی عمومی اکتفا نکرده و قصد اخذ تخصص‌هایی نظیر قلب، چشم، پوست، جراحی مغز و اعصاب و غیره را دارند، ملزم به حداقل چهار سال تحصیل تکمیلی هستند. در مجموع، در پاسخ به پرسش «تخصص پزشکی چند سال است»، باید اذعان داشت که طول دوره تخصص پزشکی وابسته به رشته مورد نظر است؛ به عنوان مثال، برخی رشته‌های تخصصی همچون جراحی مغز و اعصاب، دوره تحصیلی طولانی‌تری دارند در حالی که برخی دیگر کوتاه‌تر هستند.
رتبه لازم برای رشته پزشکی در کنکور تجربی
پرسش پیرامون رتبه مورد نیاز برای قبولی در رشته پزشکی، سوالی است که هر سال در ایام انتخاب رشته به کرات مطرح می‌شود. این پرسش که «رتبه پزشکی در کنکور باید چند باشد؟» یا «با چه رتبه‌ای می‌توان در پزشکی آزاد یا هر رشته دیگری قبول شد؟»، بسیار کلی است و پاسخ آن به چند عامل بستگی دارد:
- نخست اینکه، باید مشخص شود منظور رتبه قبولی پزشکی در دانشگاه دولتی روزانه است یا ظرفیت مازاد، تعهد خدمت، پردیس خودگردان (بین‌الملل) یا دانشگاه آزاد. هر یک از این گزینه‌ها، رتبه‌های متفاوتی برای قبولی می‌طلبند. حتی رتبه قبولی پزشکی روزانه نیمسال دوم و نیمسال اول نیز متفاوت است و معمولاً نیمسال اول به رتبه بهتری نیاز دارد، زیرا دانشجویان یک ترم زودتر فارغ‌التحصیل می‌شوند.
- دوم اینکه، اگر منظور پزشکی روزانه است، کدام دانشگاه مد نظر است؟ رتبه قبولی پزشکی روزانه دانشگاه تهران با دانشگاه زاهدان تفاوت چشمگیری دارد.
- سوم اینکه، چه سهمیه‌ای در کنکور داشته‌اید؟ سهمیه منطقه ۱، منطقه ۲، منطقه ۳، ایثارگران ۲۵ درصدی یا ایثارگران ۵ درصدی؟. هر یک از این سهمیه‌ها معمولاً هر سال تا رتبه خاصی امکان قبولی در پزشکی یک دانشگاه خاص را فراهم می‌آورند. پس از کسر سهمیه خانواده شهدا و ایثارگران، ظرفیت باقیمانده تقریباً به نسبت جمعیت داوطلبان هر منطقه بین مناطق ۱، ۲ و ۳ تقسیم می‌شود.
- چهارمین عامل مؤثر بر رتبه قبولی پزشکی، مربوط به زیرگروه ۱ داوطلب است. ممکن است دو داوطلب با سهمیه و رتبه کل یکسان (مثلاً ۱۵۰۰ منطقه) وجود داشته باشند که یکی از آنها درس زمین‌شناسی را با درصد بسیار بالا زده و رتبه کل خوبی کسب کرده باشد. درس زمین‌شناسی در رتبه کل مؤثر است، اما در رتبه زیرگروه ۱ هیچ تأثیری ندارد. بنابراین، همان داوطلب که زمین‌شناسی را بالا زده، ممکن است رتبه زیرگروه یکش برای قبولی پزشکی مناسب نباشد. پس برای قبولی پزشکی دانشگاه‌های دولتی، رتبه زیرگروه ۱ اهمیت دارد، نه رتبه کل.
- پنجمین عامل مؤثر بر قبولی پزشکی این است که آیا شما بومی آن استان یا استان‌های اطراف آن هستید یا خیر. نوع گزینش رشته پزشکی دوره روزانه به صورت بومی ناحیه‌ای است. در چهار رشته دکتری عمومی که یکی از آنها پزشکی است، ۶۰ درصد داوطلبان سهمیه مناطق از بومی‌های همان ناحیه و ۴۰ درصد از غیربومی‌ها انتخاب می‌شوند. برای سایر رشته‌های تجربی که بومی‌گزینی دارند، در دوره روزانه گزینش به صورت ۸۰ درصد بومی به ۲۰ درصد غیربومی است. به طور کلی چهار نوع گزینش کشوری، ناحیه‌ای، قطبی و استانی وجود دارد. کشور دارای ۹ ناحیه است؛ برای مثال، استان‌های ایلام، خوزستان و لرستان یک ناحیه را تشکیل می‌دهند و گلستان، گیلان و مازندران نیز یک ناحیه دیگر هستند. بنابراین، دانشجویان این استان‌ها که یک ناحیه مشترک را تشکیل می‌دهند، برای قبولی در پزشکی دانشگاه‌های همان استان‌ها بومی محسوب شده و شانس قبولی بیشتری دارند. به عنوان مثال، اگر برای پزشکی روزانه اصفهان تا حدود رتبه ۸۰۰ منطقه ۲ بومی‌های سه استان اصفهان، یزد و چهارمحال بختیاری قبول شوند، برای غیربومی‌ها (داوطلبان خارج از این سه استان) هر سال حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ رتبه بهتر در منطقه ۲ نسبت به آخرین قبولی بومی لازم است، زیرا بومی‌ها ظرفیت پذیرش بیشتری دارند. ملاک بومی بودن، محل تحصیل در سه سال آخر پیش از کنکور است. اگر تحصیل در چند استان مختلف صورت گرفته باشد، ملاک بومی بودن، استان محل تولد خواهد بود. البته برای قبولی پردیس خودگردان و دانشگاه آزاد، بومی‌گزینی وجود ندارد و پذیرش به صورت کشوری است.
- ششمین عامل مؤثر بر قبولی پزشکی، جنسیت داوطلب است. در برخی رشته‌ها که در دوره‌های روزانه ظرفیت پذیرش زن و مرد برابر است، به دلیل تعداد بیشتر داوطلبان خانم در کنکور تجربی، ممکن است برای آخرین نفرات واجد شرایط قبولی پزشکی یک دانشگاه خاص، یک دختر و یک پسر با رتبه یکسان وجود داشته باشند که پسر قبول شود اما دختر نه. به عنوان مثال، اگر یک دانشگاه برای پزشکی روزانه ۸۰ نفر پذیرش دارد (۴۰ خانم و ۴۰ آقا)، ممکن است رتبه خانم‌هایی که در رتبه‌های ۴۰ تا ۴۵ قرار دارند، بهتر از رتبه آقایانی باشد که در رتبه‌های ۳۵ تا ۴۰ قرار گرفته و آن دانشگاه را انتخاب کرده‌اند. اما به دلیل برابر بودن ظرفیت پذیرش بین دو جنسیت برای قبولی رشته پزشکی دوره روزانه، آقایانی که رتبه‌شان در مرز قبولی است، نسبت به خانم‌ها شانس قبولی بیشتری دارند. تعداد داوطلبان مرد در رشته تجربی کمتر از خانم‌ها است. رشته‌های پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی و پرستاری در دوره روزانه به این صورت هستند که به تعداد برابر خانم و آقا در هر دانشگاه پذیرش می‌شوند. این وضعیت در پردیس‌های خودگردان متفاوت است و تنها در دوره‌های روزانه این رشته‌ها صادق است. البته در برخی دانشگاه‌های خاص مانند دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، ممکن است ظرفیت‌های زن و مرد برابر نباشد.
بنابراین، اگر قصد دارید از رتبه قبولی پزشکی اطلاع یابید و به سایت‌ها مراجعه یا از مشاور کنکور تجربی سوال می‌کنید، حتماً این شش مورد را به طور دقیق بیان کنید که منظورتان دقیقاً چه نوع پزشکی، در کجا، کدام دوره، کدام دانشگاه، برای چه جنسیتی و با چه سهمیه‌ای است، زیرا «پزشکی» انواع مختلفی دارد. ۷. هفتم اینکه، تمام این رتبه‌های قبولی پزشکی بر اساس قبولی‌های سال‌های گذشته هستند و سال آینده ممکن است ظرفیت‌ها کمی تغییر کند یا به دلایل دیگری، رتبه قبولی پزشکی فلان دانشگاه نسبت به سال قبل کمی جابجا شود. ضمناً، در ایران رشته پزشکی بدون کنکور در دانشگاه آزاد یا هیچ دانشگاه دیگری وجود ندارد.
واقعیت های رشته پزشکی کدامند؟ آیا قبولی در رشته پزشکی یعنی ورود به بهشت؟
بر اساس مقاله‌ای که مطالعه شده، درصد بالایی از دانشجویان پزشکی صرفاً به دلیل علاقه به درس و شغل پزشکی وارد این رشته نشده‌اند و اطلاعات دقیقی در مورد آن تا پیش از ورود به دانشگاه نداشته‌اند. فشار اجتماعی، شان و منزلت اجتماعی، مشاهده درآمد بالای برخی پزشکان، و پرستیژ شغلی، آنها را به سمت این رشته سوق داده است. همچنین، این مقاله اذعان داشته که درصد زیادی از دانشجویان پزشکی حداقل یک بار افسردگی واقعی را تجربه کرده‌اند. این امر ناشی از تصور غلط آنان است که پزشکی را بهشتی پر از نعمت و آسایش می‌دانند و فکر می‌کنند پس از قبولی، وارد بهشت شده‌اند. در ادامه، این مقاله بیان می‌کند که برای افرادی که به شدت علاقه‌مند به مطالعه هستند و توانایی مطالعه بیش از ۱۰ ساعت در برخی مقاطع دوره دانشجویی را دارند (البته نه در طول کل تحصیل)، و نیازی فوری به درآمد بالا ندارند و قصد ازدواج زودهنگام ندارند، پزشکی می‌تواند انتخاب بسیار خوبی باشد. البته هر یک از موارد فوق مطلق نیستند و جای بحث دارند؛ به عنوان مثال، برخی دانشجویان پزشکی متأهل نیز وجود دارند که به تحصیل خود رسیدگی می‌کنند، اما تعداد این افراد زیاد نیست.
متأسفانه بسیاری از افراد با دیدگاهی کاملاً رؤیایی پزشکی را انتخاب می‌کنند و پس از گذشت چند سال کاملاً سرخورده می‌شوند، زیرا درمی‌یابند که این رشته اصلاً آن چیزی نیست که تصور می‌کرده‌اند. به گفته یکی از پزشکان عمومی، «پزشکی مانند ازدواج است؛ ممکن است در ابتدا بدون تحقیق کافی و صرفاً احساسی و بر اساس شنیده‌های عامیانه عاشقش شوید و وارد این رشته شوید، اما بعدها که با آن زندگی می‌کنید و به خوبی آن را می‌شناسید، ممکن است دیگر دوستش نداشته باشید و از آن طلاق بگیرید! ممکن هم هست دوستش داشته باشید و همچنان با آن زندگی کنید». این سخن بسیار زیبا و حقیقتی است. نه تنها در مورد پزشکی، بلکه در مورد تمام رشته‌ها باید به خوبی تحقیق کنید تا دریابید که با آن رشته سازگاری دارید یا خیر، تا مبادا بعداً مجبور به ترک آن یا تحمل اجباری آن شوید.
آیا امکان اشباع شدن پزشکی وجود دارد؟
برای درک میزان اشباع شدن یک رشته مانند پزشکی عمومی، داروسازی یا دندانپزشکی عمومی، باید «نسبت جمعیت آن کشور به تعداد فارغ‌التحصیلان آن رشته» را در حال حاضر و سال‌های آینده پیش‌بینی کنیم. اگرچه این تنها عامل سنجش اشباع نیست، اما مهم‌ترین عامل محسوب می‌شود. در واقع، باید نسبت تقاضا به عرضه را پیش‌بینی کنیم؛ هر چیزی که عرضه آن بسیار بیشتر از تقاضا شود، به اشباع نزدیک می‌شود. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که به ازای هر هزار نفر جمعیت، یک پزشک کافی است (نسبت ۱۰۰۰ به ۱). بنابراین، اگر طبق استاندارد جهانی عمل کنیم، برای جمعیت حدود ۸۰ میلیونی ایران، ۸۰ هزار پزشک کافی است. در حالی که در حال حاضر بیش از ۱۰۰ هزار پزشک در ایران وجود دارد که اکثراً نیز پزشک عمومی هستند. علاوه بر این، هر سال تعداد زیادی دانشجوی پزشکی جدید به این آمار اضافه می‌شود. به عنوان مثال، در کنکور تجربی ۱۳۹۵، بیش از ۵۰۰۰ نفر دانشجوی پزشکی جدید پذیرش شدند که حدود ۳۵۰۰ نفر از آنها روزانه بودند؛ همچنین بیش از ۱۰۰۰ نفر دانشجوی دندانپزشکی جدید و بیش از ۱۰۰۰ نفر نیز دانشجوی داروسازی جدید از طریق کنکور سراسری تجربی در دانشگاه‌های دولتی (شامل روزانه، تعهد خدمت، پردیس بین‌الملل، دانشگاه ارتش و بقیه‌الله) پذیرش شدند. علاوه بر دانشگاه‌های دولتی و پردیس خودگردان و ظرفیت مازاد، در سال گذشته ۱۱ دانشگاه آزاد در سراسر کشور در رشته پزشکی عمومی دانشجو پذیرش کردند (دانشگاه آزاد علوم پزشکی تهران، مشهد، تبریز، تهران واحد کیش، ساری، نجف آباد، شاهرود، زاهدان، اردبیل، قم، یزد، کرمان). باید تعداد دانشجویانی که از این دانشگاه‌های آزاد در پزشکی قبول می‌شوند و حدود هفت سال دیگر تحصیلشان را به پایان می‌رسانند را به آن چند هزار نفری که امسال در پزشکی روزانه دولتی و تعهدی و پردیس خودگردان و مازاد پذیرش می‌شوند، اضافه کرد. دانشگاه آزاد تنکابن، قشم و کازرون نیز رشته پزشکی را ایجاد کرده‌اند. ظرفیت‌های جدول فوق تنها مربوط به دوره روزانه است و آمار پذیرش پزشکی پردیس خودگردان، ظرفیت مازاد و پزشکی دانشگاه آزاد در این جدول لحاظ نشده است. علاوه بر دانشگاه‌های دولتی و آزاد داخل کشور، هر سال تعدادی نیز به دانشگاه‌های خارجی می‌روند تا این رشته‌ها را بخوانند و سپس به ایران بازمی‌گردند. با وجود اینکه در حال حاضر تعداد پزشکان کشور ما بیشتر از استاندارد سازمان بهداشت جهانی است، باز هم هر سال چندین هزار نفر دانشجوی جدید پزشکی پذیرش می‌شوند. اما با این وجود، در برخی مناطق محروم ایران حتی یک پزشک نیز وجود ندارد و کمبود پزشک (به ویژه پزشک متخصص) به شدت احساس می‌شود، در حالی که از سوی دیگر، در شهرهای بزرگ، به خصوص تهران، پزشک عمومی بیکار نیز داریم.
این پزشکان بیکار اکثراً افرادی هستند که حاضر نیستند از شهر خود دور شده و حتی با حقوق بالا به مناطق محروم برای کار بروند. در حال حاضر، سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و خراسان جنوبی همچنان نیاز زیادی به پزشک عمومی دارند و بیش از سایر استان‌های کشور نیازمند پزشک هستند. اما استان‌های تهران، اصفهان و یزد اشباع‌ترین استان‌ها از نظر تعداد زیاد پزشک عمومی محسوب می‌شوند. چندی پیش، رئیس سازمان نظام پزشکی اعلام کرد که ۱۱۸۰۰ نفر پزشک پس از فارغ‌التحصیلی اصلاً به نظام پزشکی یا وزارت بهداشت مراجعه نکرده‌اند؛ یعنی یا از ایران رفته‌اند، یا مشغول کارهای دیگری غیر از پزشکی هستند. همچنین، به گفته دکتر محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی، حدود ۴۰ هزار پزشک عمومی از کار خود دست کشیده‌اند. البته قطعاً همه این ۴۰ هزار پزشک عمومی بیکار نیستند و برخی از این افراد مشغول فعالیت‌هایی غیر از پزشکی هستند، اما به هر حال این آمارها درباره وضعیت پزشکان عمومی و آینده پزشکی عمومی جای تأمل دارد.
مرداد ماه ۱۳۹۵، رئیس وقت انجمن پزشکان عمومی ایران در مصاحبه‌ای اظهار داشت: «حدود ۴۰ هزار پزشک عمومی در حرفه خود فعالیت نمی‌کنند و با اینکه ما به اندازه کافی پزشک عمومی برای تأمین نیروی انسانی پزشک خانواده داریم؛ اما همچنان با افزایش سهمیه پذیرش دانشجو در حوزه پزشکی عمومی و سایر تخصص‌ها روبه‌رو هستیم». ظرفیت پذیرش پزشکی عمومی هر سال حدود سه و نیم تا چهار و نیم برابر ظرفیت پزشکی دندانپزشکی و همچنین ظرفیت داروسازی است. ظرفیت‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی دانشگاه آزاد نیز همیشه منتشر نمی‌شوند، اما در سال ۱۳۹۴ معاون سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که دانشگاه‌های آزاد کشور جمعاً حدود ۱۵۰۰ نفر در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی ظرفیت دارند (ظرفیت پذیرش آزاد سال ۱۳۹۴).
این نرخ رشد صعودی تعداد پزشکان، دندانپزشکان و داروسازان ایرانی در حالی است که نرخ رشد جمعیت کشور و پیش‌بینی‌های مربوط به جمعیت در سال‌های آینده، نرخ نزولی دارد. اگرچه حتی در صورت اشباع‌تر شدن نیز پیش‌بینی می‌شود که در مناطق محروم همچنان به پزشک و دندانپزشک و غیره نیاز خواهد بود، اما در شهرهای بزرگ وضعیت برعکس خواهد شد. درسته که این رشته‌ها در سال‌های آینده به سمت اشباع شدن پیش می‌روند، اما این نکته نیز باید مد نظر قرار گیرد که بسیاری از رشته‌های دیگر همین الان نیز کاملاً اشباع شده‌اند یا در حال اشباع شدن هستند؛ بنابراین، وضعیت این سه رشته (پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی) هنوز از بسیاری رشته‌های دیگر بهتر است.
اطلاعات ارائه شده در اینجا درباره رشته پزشکی، به این منظور نیست که تصور کنید اشباع می‌شود و باید از آن دست بکشید. مطلقاً خیر. هدف ما این است که بدانید برای نُه سال دیگر، صرف داشتن مدرک پزشکی یا دندانپزشکی تضمین کننده درآمد بالا و حتی لزوماً یافتن شغل نیست. لذا باید خود را برای مطالعه زیاد و کسب علم در دوره دانشجویی آماده کنید. در فضای رقابتی، هنگامی که تعداد رقبا افزایش یافته است، فردی موفق‌تر است که علم، سواد و مهارت بیشتری در کار خود داشته باشد. یک پزشک خوب همیشه برای کار کردن و پیشرفت فضا دارد، هر چقدر هم که تعداد پزشکان زیاد شود.
ساعت مطالعه دانشجویان پزشکی باید چقدر باشد؟
دانشجوی پزشکی واقعاً باید مطالعه کند؛ این شوخی نیست، حجم دروس بالاست. اگر واقعاً عاشق مطالعه و کسب علم هستید و به «ز گهواره تا گور دانش بجویید» اعتقاد دارید، می‌توانید در پزشکی موفق باشید. پزشکی هم دوره تحصیل طولانی‌تری نسبت به دندانپزشکی، فیزیوتراپی و دامپزشکی دارد و هم نسبتاً دروسش سنگین‌تر است. این رشته برای کسی است که واقعاً اهل مطالعه باشد. اگر فکر می‌کنید علم بهتر از ثروت است، پزشکی برای شما مناسب است. اما اگر فکر می‌کنید زودتر رسیدن به ثروت بهتر از علم است و زودتر می‌خواهید به پول برسید، شاید رشته‌ای مثل فیزیوتراپی یا داروسازی انتخاب بهتری باشد، زیرا هم دروسشان راحت‌تر است و هم زودتر از پزشکی به درآمد می‌رسید. بدون تعارف، دوران تحصیلی پزشکی سخت‌تر از دندانپزشکی است. اگر کسی تنها به دنبال عنوان «دکتر» شنیدن یا هدف اصلی‌اش پولدار شدن است و علاقه‌ای به خود پزشکی ندارد، احتمال اینکه در میانه راه کم بیاورد و پشیمان شود زیاد است (همان‌طور که کسانی بوده‌اند که پس از چند ترم از پزشکی تغییر رشته داده‌اند). شاید برای چنین افرادی، دندانپزشکی یا داروسازی بهتر باشد، زیرا باز هم به آنها «دکتر» می‌گویند و البته کمی زودتر به درآمد می‌رسند؛ در دندانپزشکی نیز با سختی دروس تئوری کمتر، ولی با کارهای عملی بیشتر به درآمد می‌رسند. اگر واقعاً عاشق مطالعه نیستید و حوصله کشیک و شیفت شب و مورنینگ و ریپورت و آنکال و اینگونه مسائل را ندارید، پزشکی شاید انتخاب مناسبی برای شما نباشد و ممکن است پس از چند سال خسته شوید.
حجم درس‌های پزشکی واقعاً زیاد است. شاید در هر ترم (حدود پنج ماه) باید ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ صفحه را فقط حفظ کنید، یعنی تقریباً دو برابر تعداد صفحات زیست‌شناسی دوم، سوم و پیش‌دانشگاهی روی هم. باید خلاصه‌برداری کنید، با برنامه و نظم دروس را تقسیم‌بندی کنید و جدی مطالعه نمایید. در فضای رقابتی ده سال آینده پزشکی، زمانی که تعداد پزشکان بسیار افزایش یافته است، پزشکی که سواد و علم کافی نداشته باشد، از گردونه رقابت حذف می‌شود. همانند زیست‌شناسی که مطالبش فرار بوده و نیاز به مرور دارد، درس‌های پزشکی نیز همین‌طورند؛ جدید بوده و نیاز به مرور دارند. مثلاً، باید از تکنیک مباحثه برای مطالعه استفاده کنید، زیرا حجم مطالب بالاست. اینکه فقط کتاب باز کنید و بخوانید یا فقط سر کلاس گوش دهید، اینگونه به شما فشار می‌آید. وقتی حجم مطالب بسیار زیاد می‌شود، باید از روش‌های به روز برای مطالعه استفاده کرد که یکی از آنها روش مباحثه است، البته در کنار روش‌های دیگر.
چند سال پیش قرار بود معدل و نمره آزمون پره اینترنی در رتبه و قبولی آزمون تخصص پزشکی تأثیرگذار شود. البته با تلاش‌ها و پیگیری‌هایی که عده‌ای از پزشکان داشتند، تأثیر معدل فعلاً لغو شده است. یعنی سال گذشته، در ابتدا کارنامه و رتبه‌های آزمون دستیاری پزشکی (آزمون تخصص پزشکی) با تأثیر معدل اعلام شد، سپس اعتراضات نتیجه داد و رتبه‌های جدید بدون تأثیر معدل اعلام گردید. این احتمال وجود دارد که در آینده، معدل و نمره آزمون پیش کارورزی (پره اینترنی) در قبولی آزمون تخصص پزشکی تأثیرگذار شود. پس باید به مطالعه و معدل اهمیت داد.
نیاز به مطالعه حتی بعد از اتمام تحصیلات پزشکی
در رشته پزشکی، حتی پس از اتمام تحصیلات، اگر می‌خواهید پزشک خوبی باقی بمانید، باید مطالعه داشته باشید و به روز باشید. گاهی یک روش جراحی کلاً منسوخ می‌شود، گاهی یک روش جدید درمان معرفی می‌شود و غیره. اگر به روز نباشید، عقب می‌مانید، به خصوص در سال‌های آینده که تعداد پزشکان در حال افزایش است، به روز بودن بسیار ضروری‌تر از اکنون خواهد بود. اما واقعیت این است که در دندانپزشکی، حداقل در مقطع عمومی، به روز بودن با علم روز دنیا به اندازه پزشکی ضروری نباشد، بلکه انجام صحیح کار عملی و فیزیکی و در برخی کارهای خاص دندانپزشکی، انجام دادن با ذوق و ابتکار و تسلط بر تکنیک عملی مهم‌تر است. در داروسازی نیز همین‌طور. البته دندانپزشک نیز باید در کارهای عملی به روز باشد، مانند استفاده از ابزارهای جدید و روش‌های نوین (مانند استفاده از لیزر در دندانپزشکی).
ما نمی‌گوییم دندانپزشکی نیازی به به روز بودن ندارد، بلکه می‌گوییم در حرفه پزشکی، بیش از دندانپزشکی لازم است که پزشک همیشه به روز و آپدیت باشد، اگر می‌خواهد پزشک باسواد و موفقی باشد. به خصوص در سال‌های آینده که تعداد پزشکان بیشتر شده و فضا رقابتی‌تر می‌شود، پزشک باسواد و به روز می‌تواند موفق‌تر باشد. پزشکی که واقعاً عاشق شغلش باشد، سختی‌هایش را تحمل کند، در کار بالینی قوی‌تر باشد و سواد بالاتری داشته باشد، موفق‌تر است. در شهرستان‌های کوچک، پزشکی را سراغ داریم که اینقدر به روز و باسواد است که هر کسی به او مراجعه می‌کند، تشخیصی درباره بیماری می‌دهد که بسیاری از پزشکان دیگر آن منطقه برعکس آن را تشخیص می‌دهند، اما بیمار وقتی به بهترین فوق تخصص‌های تهران مراجعه می‌کند، همان چیزی را می‌گویند که این پزشک شهرستانی ابتدا تشخیص داده است. چرا؟ چون فردی به روز و آپدیت است و مطالعه دارد. قطعاً نسبت به کسی که سال‌هاست فارغ‌التحصیل شده و دیگر مطالعه‌ای ندارد و صرفاً به فکر جمع‌آوری هر چه بیشتر پول است، تشخیص این فرد درست‌تر است. پزشکی که چنین باشد، در آینده نیز موفق‌تر است. حتی در دوران دانشجویی، کسانی که کتاب‌های تکست (مرجع) دروس پزشکی را مطالعه می‌کنند، معمولاً باسوادتر از کسانی هستند که فقط به گرفتن جزوه از همکلاسی و جزوه‌خوانی به زبان فارسی اکتفا می‌کنند.
بنابراین، پزشک موفق باید همیشه به روز باشد، در سایت‌ها آخرین مقالات و یافته‌های دنیا را مطالعه کند، و جدیدترین روش‌های درمان را فرا گیرد، وگرنه کم‌کم به یک پزشک بی‌سواد تبدیل خواهد شد. به همین دلیل گاهی مشاهده می‌شود پزشکی با نمرات و معدل خوب از دانشگاه خوبی هم فارغ‌التحصیل شده، اما پس از چند سال کار، تشخیص‌های اشتباه می‌دهد یا تعداد بیماران فوت شده تحت مراقبتش زیاد است. این فرد به روز نیست و نمی‌تواند پزشک موفقی باشد. واقعاً پزشکی علمی است که اگر وارد آن شوید و بخواهید همیشه موفق بمانید، باید «ز گهواره تا گور دانش بجویید». پس اگر واقعاً اهل مطالعه در دوره دانشجویی نیستید و قصد دارید پس از کنکور و ورود به دانشگاه، تمرکز اصلی‌تان بر درس نباشد، بهتر است در انتخاب این رشته تجدید نظر کنید.
مراحل ۴ گانه تحصیل: رشته پزشکی عمومی چند ترم است؟
طول تحصیل پزشکی عمومی بسته به دانشگاه بین هفت تا هشت سال است، یعنی تقریباً شانزده ترم تحصیلی (به شرط عدم مشروطی در دروس و اتمام به موقع تحصیل). دوره تحصیل پزشکی عمومی به چند بخش تقسیم می‌شود:
- علوم پایه: در ابتدا، دوران علوم پایه است (چند ترم اول). مانند سایر رشته‌ها، فقط در کلاس‌ها حاضر می‌شوید و گاهی به آزمایشگاه می‌روید. دروس ترم به ترم هستند و در پایان ترم امتحان می‌دهید. این دوره کاملاً مانند سایر رشته‌هاست. دندانپزشکی و داروسازی نیز همین گونه هستند. دوره علوم پایه دندانپزشکی و پزشکی تقریباً شبیه هم است و تفاوت چندانی ندارند، هر چند ممکن است برخی دروس را اساتید برای دانشجویان پزشکی مفصل‌تر و بیشتر از دندانپزشکی تدریس کنند. پس از دو سال و نیم (پنج ترم)، امتحان جامع علوم پایه از شما گرفته می‌شود که یک آزمون ۲۲۵ سوالی است. دندانپزشکی و داروسازی نیز همین امتحان جامع علوم پایه را دارند. هر سه رشته این آزمون را شامل می‌شوند.
- فیزیوپاتولوژی: پس از علوم پایه، وارد دوره فیزیوپاتولوژی می‌شوید و به مدت یک سال (ترم ششم و هفتم)، دوره‌های مختلفی را می‌گذرانید (مانند کورس قلب، کورس کلیه و …) که امتحاناتش ماهانه است. بدین صورت که یک درس (مثلاً بیماری‌های قلب) به مدت حدود یک ماه تدریس می‌شود، سپس دانشجویان ۱۰ روز تعطیل می‌شوند و بعد امتحان می‌دهند. در این دوره، دانشجویان از ساعت ۸ تا ۱۲ در دانشکده پزشکی باید سر کلاس باشند. پنج‌شنبه‌ها گاهی تعطیل است و گاهی خیر. اما کلاس‌ها در تابستان نیز ادامه دارند تا هفت درس اصلی تدریس شود و معمولاً چون دروس برای دانشجویان جدید است، کمی طول می‌کشد تا با نحوه سوالات آشنا شوند و در ابتدا ممکن است کمی برایشان سخت باشد.
- استاجری: پس از اتمام دوره فیزیوپاتولوژی، وارد دوره استاجری (اکسترنی) می‌شوید که دو سال طول می‌کشد. در این دو سال دوره اکسترنی، تمام بخش‌های بیمارستان را یکی یکی می‌گذرانید و دروس تئوری و عملی مربوط به آنها را مطالعه می‌کنید. گاهی نیز کشیک‌های سبکی برایتان در نظر گرفته می‌شود. در این مقطع، دانشجویان پزشکی وارد بخش‌های بیمارستان شده و وظیفه گرفتن شرح حال و معاینه بالینی بر عهده آنهاست. در این دوره، دانشجویان وارد همه بخش‌های مختلف مانند اعصاب و روان، روانپزشکی، داخلی، جراحی، زنان، عفونی و … می‌شوند و بعد از ظهرها نیز درس تئوری همان بخش‌ها را دارند یا بخش‌های دیگر را آموزش می‌بینند. یعنی دانشجویان از ساعت ۸ تا ۱۲ در بخش هستند، بعد از ساعت ۱ تا ۳ کلاس تئوری دارند. پنج‌شنبه‌ها اغلب کلاس هست و تابستان‌ها نیز باید به بیمارستان بروند. اما روزهای تعطیل رسمی، استاژرها تعطیل هستند. در این مقطع، در برخی روزها و در برخی بخش‌ها، استاژرها باید کشیک عصر (از ساعت ۴ تا ۸) باشند و به اورژانس رفته و به بقیه کمک کنند.
- اینترنی: پس از این سه مرحله که تا کنون حدود شش سال به طول انجامیده است، باید امتحان پره اینترنی (پیش کارورزی) بدهید. در این امتحان، از هر آنچه که پس از امتحان علوم پایه تا کنون مطالعه کرده‌اید، سوال مطرح می‌شود، یعنی از تمامی مباحث دوره فیزیوپاتولوژی و استاجری. آزمون تستی است و تقریباً با پاسخ صحیح به نیمی از سوالات، قبول شده و وارد دوره اینترنی (کارورزی) می‌شوید. دوره اینترنی حدود یک سال و نیم است (ترم دوازدهم تا چهاردهم). در این دوره دیگر کلاس تئوری وجود ندارد. هر روز صبح معمولاً بیماران را ویزیت می‌کنید و در جلسات آموزشی نیز شرکت می‌کنید؛ کشیک‌هایتان نیز آغاز می‌شود. مسئولیت تمام کارها در صورت عدم حضور استاد و احیاناً رزیدنت (دانشجوی تخصص آن دانشگاه)، بر عهده اینترن است، از بستری کردن مریض تا تجویز دارو و …. اما وقتی استاد یا رزیدنت حضور دارند، اینترن‌ها زیر نظر آنها کار می‌کنند و وظایف مختلفی به آنها محول می‌شود. رزیدنت (دانشجوی تخصص) مسئول اینترن (دانشجوی عمومی) است و اگر خطایی کند، می‌تواند او را تنبیه کند یا شیفت اضافه دهد. در دانشگاه‌هایی که دانشجوی دوره تخصص پزشکی (اصطلاحاً رزیدنت) دارند، شما زیر نظر رزیدنت در بیمارستان فعالیت می‌کنید اگر استاد نباشد. اینترن‌ها مهری نیز دارند که در بیمارستان‌ها اعتبار دارد و با مهری که در دفترچه بیمه می‌شود زد، تفاوت دارد. در دوره اینترنی، کشیک شب برای دانشجویان وجود دارد و باید در اورژانس‌ها حضور داشته باشند (حداکثر ۱۲ شب در ماه که تقریباً یک شب در میان می‌شود و طوری تنظیم می‌شود که همیشه حداقل یک اینترن در اورژانس و یک اینترن در بخش باشد؛ البته تعداد کشیک‌ها و شب‌ها به دانشگاه بستگی دارد و می‌تواند بسیار متغیر باشد) و کارهای روزانه نیز از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر است که همه اینترن‌ها باید حضور داشته باشند. تعداد شیفت‌ها می‌تواند از پنج شیفت در ماه تا حتی بیش از ۱۲ شیفت در ماه متغیر باشد که به دانشگاه و بخش‌های مختلف بیمارستان و همچنین تعداد اینترن‌های حاضر در آن دوره بستگی دارد. در این کشیک‌ها، باید بخش یا بیمارانی که به شما سپرده می‌شود را مدیریت کنید. در این مقطع، پنج‌شنبه و جمعه و عید و تابستان و تعطیلات تفاوتی ندارد. هر وقت نوبت کشیک باشد، باید حاضر شوید. پس از اتمام دوره اینترنی، فارغ‌التحصیل شده و پزشک عمومی می‌شوید. در دوره اینترنی است که شما یک پزشک محسوب می‌شوید و در واقع نسخه می‌نویسید و اینگونه کارها را انجام می‌دهید. تا پیش از اینترنی، بیمار می‌بینید و برایتان توضیح می‌دهند، اما خودتان چندان کاری مانند تجویز نسخه انجام نمی‌دهید، بلکه بیشتر یاد می‌گیرید.
پس از اتمام دوره عمومی، اگر از طرح معاف باشید، دیگر نیازی به آن نیست. در غیر این صورت یا به طرح می‌روید یا در صورت داشتن شرایط، می‌توانید قبل از طرح در آزمون تخصص پزشکی شرکت کنید. دوره طرح عمومی نیز حدود دو سال است (کمی کمتر از دو سال در مناطق بد آب و هوا). حقوق در این دوره کم است. اگر خدمت سربازی نداشته باشید (معاف باشید یا خانم باشید)، میزان حقوق طرح بسته به میزان محرومیت منطقه‌ای که در آن کار می‌کنید، متغیر است؛ هر چه محروم‌تر باشد، معمولاً حقوق طرح نیز بیشتر است. ضمناً، پزشکی جزو ۱۱ رشته‌ای است که طرح اجباری دارند، یعنی اختیاری نیست. اگر خدمت سربازی داشته باشید، به جای طرح سرباز محسوب می‌شوید و حقوق شما در حد یک سرباز خواهد بود. اگر متأهل باشید، کمی بیشتر است. همچنین، معافیت پزشکی از خدمت سربازی برای فارغ‌التحصیلان پزشکی بسیار بسیار سخت اعطا می‌شود، مگر در شرایطی که فرد تحت هیچ شرایطی قادر به طبابت نباشد (یعنی وضعیت جسمی او بسیار وخیم باشد). در طول دوره دانشجویی نیز برای هیچ رشته‌ای معافیت پزشکی اعطا نمی‌شود، اما معافیت‌های دیگر مانند کفالت داده می‌شود. دندانپزشک نیز حقوق طرحش تقریباً مشابه پزشک عمومی است، اما دندانپزشک می‌تواند پس از ساعات کار اداری در بخش خصوصی نیز کار کرده و درآمد کسب کند.
حقوق دانشجویان پزشکی چقدر است؟
در پاسخ به این پرسش که «آیا دانشجویان پزشکی حقوق می‌گیرند؟»، باید گفت که میزان دریافت حقوق وابسته به سال تحصیلی دانشجو است. تا پیش از دوره اینترنی، چیزی به نام حقوق ماهیانه دانشجوی پزشکی عمومی وجود ندارد و دانشجوی پزشکی در دوران علوم پایه، فیزیوپاتولوژی و استاجری هیچ حقوقی از دانشگاه دریافت نخواهد کرد. میزان حقوق دانشجویان پزشکی عمومی در دوره اینترنی سال به سال و دانشگاه به دانشگاه کمی متفاوت است، اما در سال ۱۴۰۱ عموماً کمتر از ماهانه ۲ میلیون تومان بوده است. البته این موضوع نباید باعث ناامیدی دانش‌آموزان از انتخاب رشته پزشکی شود، زیرا در طول دوره تحصیل پزشکی، به ویژه تا پیش از دوره اینترنی، دانشجویان معمولاً وقت کافی برای انجام کارهای پاره‌وقت یا کارهای اینترنتی غیرحضوری را دارند، مانند کار برنامه‌ریزی درسی غیرحضوری و مشاوره کنکور تجربی. این عزیزان در صورت داشتن علاقه و پشتکار، پس از گذراندن دوره‌های آموزشی مشاوره تحصیلی و در صورت دارا بودن تعهد کافی، از طریق طراحی برنامه‌های درسی، تدریس یا ارائه مشاوره درسی به دانش‌آموزان پشت کنکوری امکان کسب درآمد دارند.
تعطیلات عید و تابستان دانشجویان پزشکی
در رشته پزشکی، هنگامی که کشیک‌ها آغاز شوند، در سال‌های آخر، تابستان و عید و این گونه تعطیلات معنایی ندارند و هر زمان که نوبت کشیک شما فرا برسد، باید حاضر شوید. اینگونه نیست که تابستان دانشگاه تعطیل باشد و به خانه بیایید، زیرا کار شما بیشتر با بیمارستان است تا دانشگاه. بیمارستان نیز در تابستان و عید و … همیشه باز است و تعطیل نمی‌شود. اگر پس از طرح یا سربازی، یکی از تخصص‌های رشته پزشکی را دنبال کنید، در دوره تخصص پزشکی مسئولیت کامل بر عهده شماست. حتی مسئولیت دانشجویان اینترن (دانشجویان دو سال آخر پزشکی عمومی دانشگاهتان) که در آن بیمارستان هستند نیز با شماست. مسئولیت جان بیمار با شماست و در صورت فوت بیمار، مسئولیت آن متوجه رزیدنت (دانشجوی دوره تخصص پزشکی) خواهد بود. دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی نیز دوره رزیدنتی را دارند. دوره رزیدنتی پزشکی نیز (به جز چند تخصص که آرام‌تر هستند) معمولاً شیفت‌های سنگین دارد؛ به عنوان مثال، ممکن است در همان سال اول، در هر ۴۸ ساعت، ۳۶ ساعت در بیمارستان مشغول کار باشید و ۱۲ ساعت استراحت داشته باشید. یعنی در هر دو شبانه‌روز، تنها ۱۲ ساعت می‌توانید استراحت کامل کنید. این میزان بسته به رشته، دانشگاه و تعداد رزیدنت‌ها متفاوت است. برخی معتقدند دانشجوی دوره تخصص پزشکی چرا نمی‌تواند مطب بزند؟ جدای از بحث نداشتن مجوز، او حتی وقت کافی برای خوابیدن نیز ندارد، چگونه می‌تواند مطب را اداره کند؟!. البته تعداد کشیک‌ها نیز در مناطق مختلف متفاوت است؛ به عنوان مثال، ممکن است یک رزیدنت به جای دیگری منتقل شود، انصراف دهد، تصادف کند یا خانم رزیدنت صاحب فرزند شود و نتواند برای مدتی در شیفت حاضر شود، یا یک رزیدنت جدید اضافه شود و … همه این عوامل می‌توانند تعداد شیفت‌ها را کم یا زیاد کنند.
اما به طور ویژه در رشته‌های جراحی، در بسیاری از بیمارستان‌ها، فضای سختگیرانه‌ای نسبت به دانشجوی رزیدنت وجود دارد. آنها باید صبح زود بیدار شوند تا بتوانند از خواب خود زده، به بیمار رسیدگی کنند و فردی تنبل بار نیایند، زیرا به هر حال جان بیماران و در آینده جان بسیاری از انسان‌ها به این پزشک بستگی دارد و باید از همین حالا عادت کند که مسئولیت‌پذیر باشد و بتواند از خود بگذرد به خاطر بیمار. البته منظور این نیست که به دانشجوی دوره تخصص پزشکی یا دانشجوی پزشکی عمومی (اینترن) بی‌احترامی شود یا بی‌جهت تنبیه شود، خیر. منظور، تربیت این پزشک با حس مسئولیت‌پذیری بالا، به ویژه در رشته‌های جراحی است که باید با دقت و سخت‌گیری انجام شود. در بسیاری از کشورهای دنیا نیز نسبت به رزیدنت‌ها، به خصوص رزیدنت‌های رشته‌های خاص، سخت‌گیری می‌شود و بارها شنیده‌ایم که رزیدنت‌های فلان کشور تجمع کرده و اعتراض کرده‌اند تا قوانین دوره رزیدنتی تغییر کند و سبک‌تر شود. تصور کنید اگر مثلاً یک متخصص زنان پنج دقیقه بیشتر بخوابد و پنج دقیقه دیرتر به بالین خانمی که نزدیک زایمانش است برسد، ممکن است جان یک انسان را بگیرد یا مشکلات جسمی برای نوزاد ایجاد کند، تنها به خاطر چند دقیقه سهل‌انگاری.
پس به طور خلاصه، شما در چند سال آخر دوران دانشجویی پزشکی عمومی و همچنین در دوران رزیدنتی (دوره تخصص پزشکی)، در اکثر رشته‌ها (به خصوص یک یا دو سال اول)، تعطیلات رسمی، شب و روز و … نباید برایتان معنایی داشته باشد.
دوره طرح پزشکی چند سال است؟
پزشکی جزو ۱۱ رشته‌ای است که طرح اجباری دارند. طول مدت دوره طرح پزشکی عمومی حدود دو سال است. البته برخی افراد در شرایط خاص می‌توانند از گذراندن دوره طرح معاف شوند:
- کسانی که پس از فارغ‌التحصیل شدن از پزشکی به خدمت سربازی بروند.
- خانواده شهدا، آزادگان و همسر و فرزندان آزادگان، فرزند جانباز بالای ۵۰ درصد، همسر جانباز بالای ۷۰ درصد.
- فارغ‌التحصیلان خارج از کشور (کسانی که پزشکی را در ایران نخوانده‌اند).
- کسانی که مشکلات بیماری خاصی دارند که البته باید توسط شورای عالی پزشکی وزارت تأیید شود.
- خانم‌های متأهلی که قبل از آذرماه سال ۱۳۸۰ فارغ‌التحصیل شده‌اند.
- خانم‌هایی که همسرشان فوت کرده است.
- کسانی که مدال طلای المپیاد دانش‌آموزی دارند.
- ۱۰ نفر اول کنکور سراسری تجربی.
- رتبه ۱ تا ۳ آزمون جامع علوم پایه، آزمون پیش‌کارورزی و آزمون تخصص پزشکی.
پس از پایان دوره تحصیل پزشکی عمومی، اگر از طرح معاف نباشید و در آزمون تخصص نیز قبول نشوید، باید حدود دو سال در قالب طرح خدمت کنید. کسانی که وارد دوره تخصص (رزیدنتی) پزشکی می‌شوند، یک طرح جداگانه دیگر نیز باید بگذرانند. مدت طرح تخصص پزشکی به چندین عامل بستگی دارد و متفاوت است، اما معمولاً کمتر از دو سال نیست و می‌تواند بسیار بیشتر از این نیز باشد.
درامد پزشکی عمومی چقدر است؟
گاهی می‌شنویم که عده‌ای از داوطلبان کنکور می‌گویند هیچ پزشکی کمتر از چند صد میلیون در ماه درآمد ندارد. اما واقعاً در حال حاضر چند پزشک داریم که در ماه اینقدر درآمد داشته باشند؟ آیا متوسط درآمد پزشکان ما اکنون اینقدر است؟ واقعیت این است که اینگونه نیست و درآمد آن عده خاصی که چنین مبالغی را کسب می‌کنند، قابل تعمیم به همه پزشکان نیست. درآمد یک پزشک می‌تواند از چند میلیون تا چند ده میلیون یا حتی بسیار بالاتر باشد، تا برخی متخصصین و فوق‌تخصص‌های معروف که چند صد میلیون در ماه نیز درآمد دارند. همین اختلاف درآمد بین پزشک عمومی و متخصص، یکی از انگیزه‌های پزشکان عمومی برای ادامه تحصیل در دوره تخصص پزشکی است. اما در حال حاضر، اگر بخواهیم در مقطع عمومی مقایسه کنیم، درآمد دندانپزشک عمومی که مطب دارد، معمولاً (نه همیشه) از پزشک عمومی بالاتر است. البته پزشکی که زیاد کار کند و در چند جا مشغول به کار باشد، می‌تواند از دندانپزشک عمومی نیز بیشتر درآمد داشته باشد. اما در اکثر تخصص‌های رشته پزشکی، درآمد پزشک متخصص معمولاً از دندانپزشک بیشتر است. البته همیشه هم لزوماً درآمد پزشک متخصص از دندانپزشک متخصص بیشتر نیست و گاهی برعکس است؛ بستگی دارد کدام یک از رشته‌های تخصصی پزشکی را خوانده باشد، کجا کار کند، چقدر کار کند، بیمارستان چقدر کارانه بدهد، مطب داشته باشد یا خیر و …. درآمد تخصص‌های رشته پزشکی با هم اختلاف زیادی می‌تواند داشته باشد. تخصص‌های جراحی ممکن است درآمدهای بسیار بالایی داشته باشند. این که می‌شنوید فلان پزشک ماهی چند صد میلیون درآمد دارد، بله، چنین متخصصانی هستند که درآمدهای بالاتر از این نیز دارند، اما تعدادشان کم است و عمومیت ندارد؛ تنها درصد کمی درآمدهای چند صد میلیون تومانی در ماه دارند. این افراد کسانی هستند که جراحان خوبی بوده، عمل‌های سنگین انجام می‌دهند و متخصص یا فوق‌تخصص شهرهای بزرگ هستند و بسیار شناخته‌شده‌اند. به عنوان مثال، نمی‌توان گفت هر متخصص جراح مغز و اعصاب به اندازه فلان پروفسور درآمد دارد. نکته دیگر اینکه، برخی پزشکان پس از چند سال که درآمدشان بالا می‌رود، وارد کارهای دیگر می‌شوند و ثروتمندتر می‌شوند، زیرا پول، پول می‌آورد؛ مثلاً کار ساخت و ساز و کارهای آزاد درآمدزای دیگر انجام می‌دهند. درآمد به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند اینکه عمومی باشید یا متخصص، در بخش دولتی کار کنید یا مطب خصوصی داشته باشید و …. به طور خلاصه، درآمد پزشک عمومی تازه‌کار بسته به عوامل مختلف می‌تواند از درآمدهای پایین چند میلیونی تا درآمدهای بالا متفاوت باشد.
درآمد پزشکی در سطح تخصص و فوق تخصص چقدر است؟
عوامل مختلفی بر درآمد پزشک، دندانپزشک و حتی داروساز تأثیرگذار هستند، از جمله: نوع تخصص پزشکی، شهر محل تحصیل، منطقه محل گذراندن تعهدات و طرح، ضریب K، جمعیت منطقه مورد نظر، تعداد پزشکان هم‌رشته و میزان مشارکت آنها در بخش دولتی و خصوصی، خلاقیت‌های فردی و دید اقتصادی (زیرا برخی پزشکان دید اقتصادی خوبی دارند)، طول دوره تعهدات شما و تأخیر در اتمام طرح و ورود به بازار کار آزاد، تعامل و ارتباط با همکاران و فیلدهای مشابه و غیرمشابه، اخلاق فردی و میزان جذبه شما و …. تمامی این عوامل باعث می‌شود که تخصص‌های رشته پزشکی میانگین درآمدی متفاوتی با یکدیگر داشته باشند. همین موارد تا حدودی در مورد دندانپزشکان نیز صدق می‌کند. حتی در برخی از تخصص‌های رشته پزشکی مانند بیهوشی، اینکه بتوانید سهام بخرید یا خیر، می‌تواند بر درآمد شما بسیار مؤثر باشد. در حال حاضر، کارانه‌هایی که بیمارستان به متخصصان می‌دهد متفاوت است و معمولاً در اکثر بیمارستان‌های دولتی، بالاترین کارانه ماهانه مربوط به متخصص زنان است، پس از آن متخصص بیهوشی و جراحی، و سپس سایر تخصص‌های پزشکی مانند ارتوپدی، داخلی، قلب، اطفال و حتی عفونی کارانه دریافت می‌کنند. البته این میزان بیمارستان به بیمارستان کمی متفاوت است، اما روال اکثر بیمارستان‌های دولتی همین‌گونه است.
ضمناً، اینطور نیست که همه بیمارستان‌ها سر ماه کارانه را بپردازند؛ برخی ممکن است تا ماه‌ها بعد نیز کارانه‌ها را ندهند. پس از طرح تحول سلامت، درآمد برخی رشته‌ها در بیمارستان افزایش یافت، مانند تخصص عفونی، بیهوشی و اطفال. اما خب، برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی ممکن است اجازه دهند پزشک در دوران طرح تخصص پزشکی نیز خارج از بیمارستان مطب بزند و در آنجا نیز می‌تواند درآمد داشته باشد، اما بسیاری از دانشگاه‌ها در حال حاضر اجازه مطب و کار خارج از بیمارستان را به پزشکان متخصص طرحی نمی‌دهند. دوستان، باز هم تأکید می‌کنم که استثناها همیشه وجود دارند، اما اصل کلی را نقض نمی‌کنند و این کارانه‌ها که ذکر شد، در بیشتر بیمارستان‌های دولتی صادق است. شاید کسی در بیمارستانی بسیار بیشتر از این نیز دریافت کند یا در بیمارستان خصوصی کلاً درآمد متفاوت باشد؛ استثنا و افراد خاص همیشه وجود دارند.
کسانی که نمی‌توانند از خانواده پول بگیرند و پس‌اندازی هم ندارند، معمولاً مدتی قبل از تخصص کار می‌کنند (طرح یا غیر طرح) و پس‌اندازی برای دوره چند ساله تخصص که دانشجو هستند و ممکن است فرصت کار کردن و درآمد داشتن نداشته باشند، جمع‌آوری می‌کنند. البته خبرهایی نیز هست که ممکن است حقوق رزیدنت‌ها را افزایش دهند؛ فعلاً که تا این لحظه قطعی نیست، اما عده‌ای به طور جدی پیگیر آن هستند. در طول دوره تخصص نیز دانشجوی تخصص (رزیدنت) اجازه داشتن مطب شخصی را ندارد و معمولاً اصلاً وقت آن را هم ندارد. پس از اتمام دوره تخصص (رزیدنتی)، اگر دانشگاه دولتی بوده باشد، باید چند سال به طرح برود (اگر از طرح معاف نباشد). در طول طرح نیز تنها برخی رشته‌ها در برخی شهرستان‌های خاص (غیر از مرکز استان)، در صورت اجازه دانشگاه علوم پزشکی، می‌توانند مطب بزنند و زمان‌های خود را طوری تنظیم کنند که مثلاً چند روز در بیمارستان و چند روز در مطب خود کار کنند. سختی و آسانی قبولی تخصص‌های رشته پزشکی و رتبه‌های قبولی تخصص پزشکی نیز متفاوت است. درآمدها نیز فرق دارد. اطفال تازه‌کار معمولاً نسبت به بقیه درآمدشان کمتر است. طول دوره تحصیل آنها نیز متفاوت است؛ مثلاً جراحی مغز و اعصاب پنج تا شش سال به طول می‌انجامد. به همین دلیل گاهی متقاضیانش کمتر می‌شوند، زیرا طولانی‌تر است و دلیل بر بی‌درآمد بودنش نیست. اما رشته‌هایی مانند پوست و چشم، قبولی تخصصشان سخت‌تر است ولی طول دوره تحصیلشان کمتر است. باز هم دلیل بر این نمی‌شود که درآمدشان بیشتر باشد. اما باید توجه داشت که کمتر کسی حاضر است به یک متخصص جراح مغز و اعصاب تازه‌کار مراجعه کند و معمولاً به جراحان قدیمی‌تر و باتجربه‌تر که اکثراً در شهرهای بزرگ هستند، مراجعه می‌کنند. یک متخصص جراح مغز در شهر کوچک ممکن است درآمد و مراجعین چندانی نداشته باشد و در شهر بزرگ نیز رقبای بسیار قدرتمندی دارد. مردم شهرستان‌ها برای جراحی قلب و مغز خود اکثراً به پزشکان قدیمی‌تر در مرکز استان یا تهران و کلان‌شهرها مراجعه می‌کنند، زیرا این رشته‌ها مانند پوست نیستند که حساسیت کمتری داشته باشند و یک اشتباه می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود. بنابراین، در چنین تخصص‌هایی باید واقعاً باسواد و حرفه‌ای باشید تا پزشک خوبی از آب درآیید و احیاناً شاید نیاز باشد صبور باشید تا مدتی نام و رسم پیدا کرده و شهرت یابید. ارتوپدی نیز درآمد خوبی دارد. تخصص داخلی نیز کلی‌تر است و بسیاری از متخصصان داخلی پس از آن به سمت رشته‌های فوق‌تخصص پزشکی می‌روند.
در کل، نباید انتظار داشت به محض تأسیس مطب، حتی اگر موفق به آن شوید (زیرا همه نمی‌توانند)، و پزشک متخصص باشید، فوراً به درآمدهای نجومی برسید. چرا که در شهرهای بزرگ، همیشه چندین پزشک متخصص یا فوق‌تخصص در رشته شما وجود دارند که سال‌هاست بیماران زیادی را جذب کرده و نام و رسمی دارند و بیشتر مردم به آنها مراجعه می‌کنند. باید صبور باشید و کارتان خوب باشد تا کم‌کم معروف شوید. در شهرهای کوچک نیز، به خصوص در رشته‌های جراحی حساس مانند مغز و اعصاب یا قلب، اگر بخواهید مطب بزنید، درست است که رقیب ندارید یا کمتر دارید، اما بسیاری از مردم برای مشکلات جسمی حساس خود که نیاز به جراحی دارند، به پزشکی که در شهر کوچک است اعتماد نمی‌کنند. مشاهده شده است که در شهرهای کوچک، اقوام و آشنایان، با وجود داشتن متخصص پوست در شهر خود، به او مراجعه نمی‌کنند و کیلومترها آن طرف‌تر می‌روند، زیرا یک پزشک متخصص پوست بهتر در مرکز استانشان وجود دارد. البته این موضوع به درآمد مردم نیز بستگی دارد و بسیاری حاضر نیستند به شهر دیگر بروند، حتی همان هزینه رفت و آمد نیز برایشان مهم است. چشم‌پزشکی نیز همین‌طور؛ یک فوق‌تخصص چشم بود که دیر به دیر و هر چند وقت یک‌بار به مطبش در مرکز استان می‌آمد، اما مردم از خیلی قبل نوبت می‌گرفتند تا به او مراجعه کنند، در حالی که شهر کوچک خودشان متخصص چشم داشت و سریع هم نوبت می‌داد!. بنابراین، اولاً باید واقعاً کاربلد و باسواد باشید، و ثانیاً مدتی بگذرد و نام و رسمی پیدا کنید تا بیماران بیشتری به شما مراجعه کنند. مشتری‌مداری و برقراری ارتباط خوب با بیمار نیز مهم و مؤثر است. البته این را هم باید گفت که برخی تخصص‌های رشته پزشکی اصلاً مطب نمی‌زنند، یعنی ماهیت کارشان به گونه‌ای است که باید فقط در بیمارستان کار کنند که جلوتر تک‌تک تخصص‌ها را معرفی خواهیم کرد.
ظرفیت قبولی و رتبه تخصص های پزشکی در آزمون دستیاری
در حال حاضر، بسیاری از افراد، به ویژه پزشکان عمومی که تازه فارغ‌التحصیل می‌شوند یا طرحشان به اتمام رسیده است، به دنبال قبولی در آزمون تخصص پزشکی هستند. به قول برخی، اکنون هر کس بفهمد شما پزشک هستید، ابتدا می‌پرسد پزشک چه هستید؟ و اگر بگویید عمومی، سوال دومش این است: چرا برای تخصص نمی‌روید؟. آگاهی مردم افزایش یافته و مانند گذشته نیست که بسیاری از تفاوت پزشک عمومی و متخصص بی‌اطلاع باشند و به دلیل کمبود پزشک متخصص، مردم اکثراً برای تشخیص و درمان بیماری‌ها به پزشک عمومی مراجعه کنند. آزمون تخصص پزشکی را آزمون دستیاری پزشکی یا همان رزیدنتی می‌نامند. این آزمون حدود ۲۸ رشته تخصص دارد که در آن می‌توانید حداکثر ده رشته را انتخاب کنید. قبولی در برخی تخصص‌های خوب چندان راحت نیست؛ فرد باید مطالعه کند، زیرا رقبا گاهی کسانی هستند که سال‌هاست دوره عمومی را به پایان رسانده و چندین بار تجربه آزمون تخصص را دارند. برای رادیولوژی، رتبه‌های قبولی چند سال پیش، تا حدود رتبه ۲۰۰ کشوری را شامل می‌شدند. برای تخصص چشم، تا حدود ۲۵۰. برای تخصص پوست، تا زیر ۲۵۰. برای تخصص قلب، تا حدود ۵۰۰. برای گوش و حلق و بینی، تا زیر ۷۰۰ (البته این آمار مربوط به دو سال پیش بوده و سال به سال ممکن است تغییر کند). سالانه حدود ۱۵۰۰۰ نفر در آزمون دستیاری پزشکی (تخصص) شرکت می‌کنند که برای قبولی در تخصص چشم (به عنوان مثال)، باید رتبه خوبی در آزمون تخصص پزشکی کسب کنید (حداقل همین رتبه‌های سه‌رقمی که گفته شد). رشته‌های تخصص زیادی وجود دارد، اما واقعیت این است که همه آنها به یک اندازه پرطرفدار نیستند و علایق افراد نیز متفاوت است. ظرفیت رشته‌های پرطرفدار نیز محدود است. برای قبولی در آزمون تخصص رشته چشم‌پزشکی که مثلاً سالانه حدود ۱۰۰ نفر پذیرش دارد، باید از بین این ۱۵ هزار پزشک عمومی شرکت‌کننده، رتبه خوبی کسب کنید. تازه، از این حدود ۱۰۰ نفر ظرفیت قبولی چشم‌پزشکی، نصف کمترشان مربوط به سهمیه مناطق محروم هستند که این افراد باید سه برابر مدت تحصیلشان (مدت دانشجویی دوره تخصص) در مناطق محروم کشور کار کنند؛ یعنی اگر چهار سال دانشجو بوده‌اند، باید ۱۲ سال در منطقه محروم به صورت دولتی کار کنند. پزشکان عمومی نیز که از طریق کنکور سراسری سهمیه تعهد خدمت مناطق محروم قبول می‌شوند، همین‌گونه هستند و باید تعهد خدمت بدهند؛ به همین دلیل، رتبه‌های پزشکی بدون تعهد (آزاد) بهتر از تعهد خدمتی‌هاست. حتی در پزشکی عمومی تعهد خدمت، تا نصف مدت تعهدتان را نگذرانید، نمی‌توانید در آزمون تخصص شرکت کنید. یا مثلاً در تخصص ارتوپدی اگر سالانه حدود ۱۳۰ نفر پذیرش دارد، نزدیک به ۴۰ نفر از آنها سهمیه مناطق محروم هستند. ضمناً، اینگونه نیست که هر رشته‌ای را بتوانید انتخاب کنید؛ اگر مجاز به انتخاب رشته شده باشید، حداکثر می‌توانید ده رشته از بین ۲۸ رشته تخصص را انتخاب کنید، اما تا ۱۰۰ انتخاب می‌توانید بزنید (یعنی همان ده رشته را در شهرهای مختلف پر کنید که در مجموع ۱۰۰ انتخاب شود). اگر قبول شوید و به دانشگاه نروید، یک سال محروم خواهید شد. برخی رشته‌ها مانند زنان و روانپزشکی نیز علاوه بر آزمون کتبی، اخیراً برایشان مصاحبه نیز گذاشته‌اند. در تخصص پزشکی قانونی نیز سن شما باید زیر ۴۰ سال باشد.
از سال گذشته، علاوه بر دانشگاه‌های علوم پزشکی دولتی، دانشگاه آزاد نیز دانشجوی تخصص (تخصص بیماری‌های داخلی) پذیرش کرده است. این دانشجویان، چون هزینه تحصیل را از پیش پرداخت می‌کنند، دیگر پس از آن طرح تخصص ندارند و مجبور به گذراندن دوره طرح نیستند. بنابراین، اگر شرایط علاقه به مطالعه و تحمل سختی‌های پزشکی را دارید و می‌دانید که حداقل تا ۱۲ سال دیگر از نظر حمایت مالی مشکلی نخواهید داشت، پزشکی می‌تواند مناسب باشد (هفت سال عمومی + دو سال طرح + حداقل سه سال تخصص)؛ حداقل تا ۱۲ سال دیگر. ضمناً، پس از اتمام دوره تخصص نیز دوباره باید چند سال به طرح بروید (طرح مخصوص تخصص)، البته شرایطی وجود دارد که از طرح معاف شوید. البته حقوق دوره طرح، اگر قبلاً خدمت سربازی رفته باشید، نسبتاً بالا و خوب است. در برخی رشته‌های تخصصی پزشکی در برخی شهرها، اگر دانشگاه موافقت کند، می‌توانید مطب بزنید و روزهای محدودی علاوه بر بیمارستان (در دوران طرح) در مطب کار کنید. برای برخی تخصص‌ها نیز مطب زدن معنایی ندارد و باید فقط در بیمارستان کار کنند. پس، پس از طرح نیز حدود حداقل چند سال باید در طرح باشید، به علاوه ۱۲ سال پیش از آن (عمومی + طرح عمومی + دوره دانشجویی تخصص)، در مجموع حدود حداقل ۱۵ سال طول می‌کشد تا بتوانید یک پزشک متخصص «دارای مطب خصوصی» باشید. اما تخصص در برخی رشته‌ها حتی بیشتر از سه و چهار سال است، مانند جراحی مغز و اعصاب که پنج سال و گاهی بیشتر نیز طول می‌کشد. اگر تخصص را با سهمیه مناطق محروم قبول شوید، باید سه برابر مدت تحصیلتان در آن منطقه محروم کار کنید. برای تأسیس مطب در شهرهای بزرگ، باید امتیاز بیشتری داشته باشید؛ یعنی مدت زمان بیشتری در مناطق محروم کار کرده باشید تا بتوانید پس از آن در شهر بزرگ‌تری مطب بزنید. به همین دلیل، اگر دقت کرده باشید، در مناطق محروم و شهرهای کوچک، پزشکان چند سال می‌مانند و سپس به شهرهای بزرگتر می‌روند.
پزشکانی که درآمدهای بسیار بالایی دارند، کسانی هستند که تخصص یا فوق‌تخصص پزشکی را گذرانده و مطب شخصی دارند؛ یعنی در حال حاضر صرفاً در طرح نیستند که تمام درآمدشان فقط همان حقوق بیمارستان باشد. با قاطعیت می‌توان گفت که یک دندانپزشک عمومی که مطب شخصی دارد و خوب کار می‌کند (فقط شش سال درس و دو سال طرح رفته و یک یا دو سال سابقه کار دارد) شاید به اندازه یک پزشک متخصص که هفت سال عمومی و دو سال طرح و حداقل سه سال دانشجوی تخصص بوده و اکنون در حال گذراندن طرح تخصصش است، درآمد داشته باشد. البته فشار جسمی، کمردرد و آرتروز در دندانپزشکی را نیز باید مد نظر داشت. مدت زمان طرح تخصص پزشکی نیز معمولاً طولانی‌تر از طرح عمومی است.
پس اگر از خود مطمئن هستید که می‌توانید تمام این سال‌ها از نظر حمایت روحی و مالی تأمین باشید، پزشکی انتخاب خوبی است و در نهایت می‌توانید پزشک موفقی شوید. زیرا واقعیت این است که در رشته پزشکی، به سرعت به درآمدهای چشمگیر نمی‌رسید، اما اگر صبور باشید و اهل تلاش و مقاومت، در سالیان دورتر امکان رسیدن به درآمدهای بالا وجود دارد (البته ممکن است برای همه به اندازه اکنون نباشد!). فردی حدود ۴۸ ساله که فوق‌تخصص جراحی توراکس (یکی از بخش‌های حساس جراحی) را اخذ کرده بود، تازه چند سال پیش توانست خانه بخرد. او تمام وقت خود را صرف مطالعه کرده بود تا جراح شود. اما در دندانپزشکی، هر چقدر هم تلاش کنید، باز هم سقف درآمدی بیش از حدی نخواهید داشت. در واقع، سقف درآمد دندانپزشکی نسبت به برخی تخصص‌های پزشکی بسیار کوتاه‌تر است، اما در داروسازی و دندانپزشکی زودتر می‌توانید به پول برسید.
امتیاز لازم برای مجوز راه اندازی مطب پزشکی
برای تأسیس مطب در شهرهای بزرگ، باید امتیاز بیشتری داشته باشید؛ یعنی مدت زمان بیشتری در مناطق محروم کار کرده باشید تا بتوانید پس از آن در شهر بزرگ‌تری مطب بزنید. امتیاز لازم برای تأسیس مطب در هر منطقه در سایت parvaneh.irimc.org قابل مشاهده است. هر چه منطقه‌ای که در آن کار می‌کنید محروم‌تر باشد، امتیاز شما بالاتر می‌رود و زودتر می‌توانید مجوز مطب بگیرید. به عنوان مثال، اهواز هر سال ۳۰ امتیاز دارد (خود شهر اهواز)، اما دزفول حدود ۱۰۰ و خورده‌ای امتیاز برای هر سال دارد. برای تهران، اصفهان، شیراز، مشهد، تبریز و اهواز باید حداقل ۳۶۰ امتیاز برای تأسیس مطب داشته باشید. اما در شهرستان‌ها ممکن است یک پزشک با ۱۲۰ امتیاز نیز بتواند مطب بزند. برای پزشکان و دندانپزشکان و بینایی‌سنجی و تغذیه و رژیم‌درمانی و شنوایی‌سنجی و کاردرمانی و کایروپراکتیک و گفتاردرمانی و مامایی سیستم امتیازدهی برای پروانه مطب وجود دارد، اما عواملی که به آنها امتیاز می‌دهند، برای هر رشته با برخی رشته‌های دیگر تفاوت دارد. حتی مجوز تأسیس داروخانه برای داروسازان نیز سیستم امتیازدهی خاصی دارد و هر شهر امتیاز ویژه‌ای لازم دارد که در توضیحات معرفی رشته داروسازی گفته شده است.
محل کار پزشک
بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های خصوصی یا دولتی، تأمین اجتماعی، پزشکی قانونی، پزشک خانواده شهری یا روستایی، شبکه بهداشت، پزشک شرکت نفت، پزشک زندان، سازمان انتقال خون و …. هم پزشک عمومی و هم متخصص می‌توانند در اینگونه اماکن کار کنند. متخصصین و فوق‌تخصص‌ها پس از اتمام طرح نیز می‌توانند علاوه بر بیمارستان و … مطب تأسیس کنند. اگر هم ادامه تحصیل دهید و بورد تخصصی بگیرید، می‌توانید استاد دانشگاه علوم پزشکی نیز شده و به عنوان هیئت علمی دانشگاه تدریس کنید. دقت کنید که آزمون بورد تخصص یک آزمون جداگانه است و هر متخصصی در آن قبول نمی‌شود. یکی از شروط هیئت علمی شدن، قبولی در آزمون بورد تخصصی است. اگر دقت کرده باشید، بر روی تابلوی بالای درب مطب برخی از پزشکان متخصص نوشته شده «دارای بورد تخصصی» و برخی ننوشته‌اند.
معرفی بهترین تخصص های پزشکی از نظر سختی، درآمد، لوکس بودن و طول دوره
رتبه‌های قبولی تخصص پزشکی در تخصص‌های مختلف متفاوت است، اما معمولاً تخصص پوست، چشم، رادیولوژی و چند رشته دیگر به رتبه بهتری نیاز دارند که دلایل مختلفی دارد. مدت زمان تخصص‌های پزشکی و طول مدت تحصیل تخصص‌های پزشکی با هم تفاوت دارد، اما اکثر آنها چهار ساله هستند. به اعتقاد بسیاری از پزشکان، کم‌کم سیستم به سمتی می‌رود که اختلاف درآمد تخصص‌های مختلف در بخش دولتی کمتر شود. دوران رزیدنتی (تخصص) هر رشته‌ای سختی و استرس خود را دارد؛ برخی رشته‌ها بسیار بیشتر و برخی کمتر. تقریباً همه رشته‌ها در سال اول سختی‌های خود را دارند. رشته‌های تخصصی پزشکی را به ترتیب توضیح می‌دهیم:
- تخصص چشم پزشکی: در بسیاری از نقاط دنیا، از جمله آمریکا، تخصص‌های چشم‌پزشکی، رادیولوژی و پلاستیک پرطرفدارترین تخصص‌ها هستند. بیشتر رشته‌های تخصص پزشکی، به جز چشم‌پزشکی، پوست و رادیولوژی، در برخی سال‌ها دانشجویان انصرافی بیشتری دارند. چشم‌پزشکی رشته‌ای لوکس است. تقریباً به جز تعیین نمره عینک، کسی نمی‌تواند در کار چشم دخالت کند و رقیبی از حرفه‌های دیگر ندارد، بر خلاف رشته‌ای مانند پوست. تخصص چشم‌پزشکی رشته نسبتاً پراسترسی است. چشم‌پزشکی یک رشته کلینیکال است و مردم، به خصوص برای عمل جراحی چشم، معمولاً به چشم‌پزشکان باتجربه‌تر و معروف‌تر مراجعه می‌کنند که بیشتر در مراکز استان‌ها هستند. در تخصص‌هایی مانند چشم‌پزشکی، ارتوپدی، نوروسرجری، جراحی و گوش و حلق و بینی، باید چند سال اول پس از فارغ‌التحصیلی صبر و تحمل خود را افزایش دهید، زیرا هنوز تازه‌کار هستید و برای این رشته‌ها بیماران بیشتر به سراغ متخصصان قدیمی‌تر و باتجربه‌تر می‌روند. البته اگر کارتان خوب باشد، درآمد خواهید داشت. بیشتر متخصصان چشم در مراکز استان‌ها مشغول به کار هستند، نه در شهرستان‌ها. بسیاری از بیمارستان‌های شهرستان‌ها متأسفانه امکانات جراحی چشم ندارند. چشم‌پزشکی رشته‌ای کاملاً تخصصی است و چندان تداخلی با رشته‌های دیگر و با پزشکی عمومی ندارد، لذا خوبی‌اش این است که کسی نمی‌تواند زیاد در کارش دخالت کند و رقیب درآمدی برایش شود. مانند ارتوپدی نیست که در برخی مناطق، بیماران را به جای پزشک، نزد شکسته‌بند خانگی می‌برند. وزیر بهداشت سابق، متخصص چشم بود. این رشته امنیت شغلی بهتری نسبت به بسیاری از رشته‌های تخصصی پزشکی دارد. چشم‌پزشکی رشته‌ای جزء‌نگر و ظریف‌تر است و اگر فردی کلی‌نگر باشید و در تجزیه و تحلیل جزئیات چندان خوب نباشید، در رشته چشم‌پزشکی نمی‌توانید فردی مانند دکتر خدادوست شوید، مگر با تلاش بسیار بیشتر. ضمناً باید این نکته را نیز در نظر داشت که اگر با توجه به اینکه رتبه‌های برتر آزمون دستیاری پزشکی به چشم‌پزشکی، پوست، رادیولوژی و مانند آن می‌روند، اگر کسی هدفش هیئت علمی شدن در دانشکده پزشکی در این رشته‌ها و قبولی در آزمون بورد تخصصی باشد، رقبایش همین کسانی خواهند بود که از بین هزاران پزشک عمومی شرکت‌کننده در آزمون تخصص، بهترین رتبه‌ها را کسب کرده‌اند. شاید یک استاد دانشگاه و هیئت علمی تخصص داخلی، رقبایش برای آزمون بورد به اندازه رقبای آزمون بورد تخصص چشم یا رادیولوژی سطح بالا نبوده‌اند. این موضوع به هدف اصلی فرد در زندگی، کار و آینده‌اش بازمی‌گردد. پراسترس بودن چشم‌پزشکی نیز باید با روحیات فرد سازگار باشد. به قول یک متخصص که طرحش چشم‌پزشکی بود، می‌گفت اگر من که چشم‌پزشک هستم یک شب دچار استرس شوم و نتوانم خوب بخوابم، فردایش که قرار است عمل چشم انجام دهم، نمی‌توانم عمل کنم. اما کسی که رادیولوژیست است، حتی اگر دیابت بگیرد، کور شود، دست یا پایش قطع شود و … باز هم می‌تواند کار سونوگرافی را انجام دهد. اکنون نیز کم‌کم تعداد فوق‌تخصص‌های چشم در حال افزایش است که نمی‌توان پیش‌بینی کرد تا مثلاً ۱۵ سال دیگر وضعیت چگونه خواهد بود و این تعداد فوق‌تخصص تا چه حد می‌توانند بر درآمد تخصص‌ها تأثیر بگذارند؟! اما در کل، در حال حاضر، به اعتقاد بسیاری از پزشکان، چشم‌پزشکی اگر بهترین تخصص پزشکی نباشد، یکی از چند رشته برتر تخصص است (حداقل برای آقایان اینگونه است، زیرا نمی‌توانند تخصص زنان را انتخاب کنند). به اعتقاد بسیاری از پزشکان، چشم‌پزشکی لوکس‌ترین رشته جراحی است.
- تخصص رادیولوژی: دوره تخصص آن چهار ساله است. رشته‌ای پرطرفدار است و به رتبه خوبی نیاز دارد. این که می‌گویند در دوره رزیدنتی در معرض اشعه هستند، تنها هنگام عکس‌برداری رنگی و آنژیوگرافی در معرض اشعه قرار می‌گیرند. با بیمار ارتباط مستقیم چندانی ندارید. رادیولوژی یک تخصص لوکس و پاراکلینیکی است. به قول برخی پزشکان، باید منتظر بمانید تا بیمار برایتان ارسال شود و روابط و ارتباطات اجتماعی با مراکزی که بیماران را برای رادیولوژیست‌ها ارجاع می‌دهند، در اینجا مهم است. در حال حاضر، ظرفیت پذیرش رادیولوژی نسبت به قبل افزایش یافته است. مجوز سونوگرافی را نیز می‌خواهند به بسیاری از رشته‌های دیگر بدهند که همین می‌تواند بر بازار کار رادیولوژی تأثیر منفی بگذارد. چه در رادیولوژی و چه در پاتولوژی، میزان درآمد به دو عامل بسیار مهم بستگی دارد: ۱- تعامل و ارتباط خوب و وسیع با سایر حرف پزشکی و تخصص‌ها، و ۲- میزان سواد و موفقیت علمی و عملکرد خوب. اگر بخواهید مرکز رادیولوژی تأسیس کنید، در شهرهای بزرگ اکنون به ندرت مجوز مرکز جدید می‌دهند، مگر اینکه مجوز کسی را خریداری کنید. هزینه‌های آن نیز بالا است. متخصص رادیولوژی که مطب ندارد و تنها در کلینیک ویژه دولتی کار می‌کند، بسته به تعداد بیمارانی که می‌بیند و شهر محل فعالیت، درآمد متفاوتی دارد. در رادیولوژی، باید دید سه‌بعدی و فضایی و هندسی داشته باشید تا بهترین رادیولوژیست باشید. در رادیولوژی تقریباً بسیار کم بیمار می‌بینید و جراحی و اینگونه موارد را ندارید، بر خلاف چشم‌پزشکی که جراحی دارد. در تخصص‌هایی مانند چشم‌پزشکی، ارتوپدی، نوروسرجری، جراحی و گوش و حلق و بینی، باید چند سال اول پس از فارغ‌التحصیلی صبر و تحمل خود را افزایش دهید، زیرا هنوز تازه‌کار هستید و برای این رشته‌ها بیماران بیشتر به سراغ متخصصان قدیمی‌تر و باتجربه‌تر می‌روند. رادیولوژی در مقایسه با جراحی و زنان، آرامش بیشتری دارد. در رادیولوژی شیفت دارید. اکثر شیفت‌ها از شب تا صبح بیمار دارند و بخش‌ها و اورژانس اجازه خوابیدن نمی‌دهند. پست کشیک آن وضعیت نامناسبی دارد. در حال حاضر، مشهد ۸ تا ۹ شیفت دارد. تبریز ۹ شیفت. اصفهان ۸ شیفت. فقط تهران وضعیت بهتری دارد که شیفت‌هایش معمولاً ۵ تا ۶ تا است. شهرهای کوچک گاهی ۱۰ شیفت دارند. پس از رزیدنتی نیز درگیر هستید و مرتب باید به بیمارستان بروید. به اعتقاد بسیاری از پزشکان، لوکس‌ترین رشته پاراکلینیکی، رادیولوژی است.
- تخصص پوست: جزو رشته‌های پرطرفدار آزمون تخصص پزشکی است و به رتبه خوبی نیز نیاز دارد. پوست یک رشته لوکس است. مشکلی که پوست دارد، این است که برخی کارهای زیبایی که متخصص پوست انجام می‌دهد را پزشکان عمومی نیز انجام می‌دهند، هر چند اخباری به گوش می‌رسد که کم‌کم به پزشکان عمومی سخت‌گیری می‌کنند تا این کار را انجام ندهند. برای افرادی که روحیات لطیف و حساسی دارند (به قول خودمانی، نازک‌نارنجی هستند!)، رشته‌هایی مانند پوست بهتر از ارتوپدی و زنان است که روحیات کمی خشن‌تر با آنها سازگارتر است. پوست یک رشته آرام‌تر است. در کل، رشته خوبی است.
- تخصص ارتوپدی: برای قبولی در ارتوپدی، به رتبه‌های نسبتاً خوبی نیاز است. در شرایط یکسان، کار آن آسان‌تر از متخصص زنان است، اما سخت‌تر از متخصص قلب است. درآمد آن در شرایط یکسان، کمتر از متخصص زنان و رادیولوژی و قلب است. در این رشته، برخورد شما با افراد خشن بیشتر است. در تخصص‌هایی مانند چشم‌پزشکی، ارتوپدی، نوروسرجری، جراحی و گوش و حلق و بینی، باید چند سال اول پس از فارغ‌التحصیلی صبر و تحمل خود را افزایش دهید، زیرا هنوز تازه‌کار هستید و برای این رشته‌ها بیماران بیشتر به سراغ متخصصان قدیمی‌تر و باتجربه‌تر می‌روند. می‌توان گفت در ارتوپدی، ضرورت اخذ فوق‌تخصص برای سال‌های آینده کمتر از ضرورت اخذ فوق‌تخصص چشم‌پزشکی است. واقعیت دیگر این است که جو و کار ارتوپدی برای آقایان مناسب‌تر از خانم‌هاست و رشته سنگینی است. همچنین رشته‌ای است که با اشعه سروکار دارد.
- تخصص مغز و اعصاب (نورولوژی): تخصص مغز و اعصاب با تخصص جراحی آن متفاوت است. به متخصص مغز و اعصاب، نورولوژیست گفته می‌شود. بخش زیادی از کار نورولوژی، مشاوره به بیمار است. در چند سال اخیر، به سرعت به یکی از رشته‌های محبوب بین متقاضیان دستیاری تبدیل شده است، زیرا از معدود رشته‌های داخلی است که با پروسیجرهای (روش‌های تشخیصی و درمانی) خاص سروکار دارد و نوار عصب و عضله، نوار مغز و … را می‌توان در مطب بدون دردسر و غیرتهاجمی و در کمترین زمان و با بهترین دستمزد انجام داد. این رشته کمترین وابستگی را به بیمارستان و سیستم دولتی دارد، لذا کم‌کم مقبولیت زیادی پیدا کرده است. در حال حاضر، ظرفیت خوبی دارد و از لحاظ درآمد و آینده کاری حتی در شهرهای بزرگ نسبتاً خوب است. این رشته به خصوص برای خانم‌ها مناسب است، زیرا در موقع کار و فعالیت به انرژی کمتری نسبت به رشته‌های مرتبط با جراحی نیاز دارد. سال گذشته در کل کشور، ۶۵ نفر با سهمیه آزاد و ۲۵ نفر با سهمیه بومی مناطق پذیرش شدند. در شهر تهران، ۲۵ نفر سهمیه آزاد و ۳ نفر سهمیه مناطق محروم پذیرفته شدند. آخرین رتبه قبولی در شهر تهران حدود ۵۰۰ و در کل کشور رتبه ۷۰۰ بوده است. در کل، رشته‌ای مقبول، پردرآمد و با آینده کاری مطلوبی است و به خصوص برای خانم‌ها مناسب است. یکی از نکات مثبت این رشته، تشخیص‌های لذت‌بخش و دقیق آن است. از معایب آن این است که اکثراً بعد از تشخیص، عملاً درمان ثابت‌شده و قطعی وجود ندارد و اکثر بیماران، به خصوص در شهرستان‌ها، پس از مدتی که درمان کامل نمی‌شود، با این عنوان که این دکتر سواد ندارد، راهی تهران می‌شوند. در حال حاضر درآمدی در حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان دارند.
- تخصص جراحی مغز و اعصاب (نوروسرجری): دوره تخصص آن بسیار سخت است و معمولاً از نظر مدت زمان تخصص‌های پزشکی، نوروسرجری بیشترین طول مدت تحصیل را دارد. در تخصص‌هایی مانند چشم‌پزشکی، ارتوپدی، نوروسرجری، جراحی و گوش و حلق و بینی، باید چند سال اول پس از فارغ‌التحصیلی صبر و تحمل خود را افزایش دهید، زیرا هنوز تازه‌کار هستید و برای این رشته‌ها بیماران بیشتر به سراغ متخصصان قدیمی‌تر و باتجربه‌تر می‌روند. واقعاً رشته‌ای بسیار سنگین است. در واقع می‌توان گفت از معدود رشته‌های تخصصی پزشکی است که نقش همسر یک پزشک را بازی می‌کند و شریک زندگی اوست. رشته‌ای سنگین و به شدت درگیرکننده چه در زمان حضور در اتاق عمل و چه خارج از آن. عملاً تمام وقت فرد را درگیر می‌کند. در مورد طول مدت تحصیل تخصص آن نیز حداقل پنج سال طول می‌کشد، اما می‌تواند بیشتر هم شود. درآمد نوروسرجری به این بستگی دارد که بیمارستان چقدر مجهز باشد، اتاق عمل از نظر کمی و کیفی چگونه باشد و چقدر بتوانید در یک شهر مانور دهید. واقعیت این است که نوروسرژن شدن اصلاً سخت نیست، اما نوروسرژن خوب شدن فوق‌العاده سخت است. کسی که بتواند تومور عمل کند و کارهای تخصصی مغز را به صورت عملی و جراحی انجام دهد، قطعاً موفق است، اما واقعیت این است که همه نمی‌توانند اینگونه کار کنند. همه پزشکان پروفسور سمیعی نمی‌شوند. در شرایط فعلی، به خاطر کاهش کارانه‌ها، درآمد نوروسرژن‌ها کم شده و به دلیل تراکم زیاد افراد نیز کاهش یافته است. هر شهری را که نگاه کنید، یک نفر نوروسرژن معروف دارد که عملاً رقابت با قدیمی‌ها که قدرت را در دست دارند، کار سختی است. مردم نیز برای جراحی‌های حساس این‌چنینی، به متخصصان و فوق‌تخصص‌های معروف مغز مراجعه می‌کنند که اکثراً یا در تهران و کلان‌شهرها هستند یا سال‌هاست در مراکز استان‌ها حضور دارند. برای جذب بیماران انتخابی (الکتیو) نیز شانس پایین است، زیرا سیستم در دست قدیمی‌هاست. یقیناً فردی که عاشق نوروسرجری باشد، می‌تواند در آن موفق باشد. نوروسرجری مانند قلب نیست که اگر وارد دوره تخصصش شدید و دلتان را زد، به خاطر برخی مسائل آن را تحمل کنید، بلکه احتمالاً کارتان به انصراف از دانشگاه می‌کشد. آمار گواه این ادعاست. پس صرفاً به خاطر پرستیژ و تخصص خواندن، نوروسرجری را نباید انتخاب کرد. فقط آنهایی که عاشق رشته هستند، باید این رشته را انتخاب کنند، زیرا رشته آسانی نیست.
- تخصص قلب: نرخ مرگ و میر در این رشته نسبت به برخی رشته‌ها بالاتر است. فوق‌تخصص‌های قلب می‌توانند درآمدهای بسیار خوبی داشته باشند. متأسفانه در حال حاضر، افراد قدیمی‌تر در رشته قلب، بیشتر بیماران را به خود اختصاص داده‌اند و کسی که تازه تخصص قلب خود را به پایان رسانده، برای معروف شدن باید تلاش بیشتری کند و صبور باشد. نسبت به برخی رشته‌ها، استرس آن در دوران تخصص کمتر است. قلب نیز جزو رشته‌های تخصصی پزشکی است که اکنون رزیدنت و متخصص آن زیاد است و بسیاری به امید فلوشیپ و فوق‌تخصص به آن روی می‌آورند. این رشته یکی از تخصص‌های پزشکی پرطرفدار بین خانم‌هاست؛ به گونه‌ای که سال گذشته از قبولی‌های قلب با سهمیه آزاد، ۱۰۲ نفر خانم و تنها ۳۲ نفر آقا بودند. سن ابتلا به بیماری‌های قلبی نیز متأسفانه در حال کاهش است و در واقع، تعداد بیماران قلبی هر سال در حال افزایش است.
- تخصص گوش و حلق و بینی Ent: در تخصص‌هایی مانند چشم‌پزشکی، ارتوپدی، نوروسرجری، جراحی و گوش و حلق و بینی، باید چند سال اول پس از فارغ‌التحصیلی صبر و تحمل خود را افزایش دهید، زیرا هنوز تازه‌کار هستید و برای این رشته‌ها بیماران بیشتر به سراغ متخصصان قدیمی‌تر و باتجربه‌تر می‌روند.
- تخصص فیزیکی: این رشته نسبتاً آرام و کم‌دردسر است. طب فیزیکی دارای رزیدنتی سه‌ساله و بسیار سبک و آرام است. فضای آن بسیار دوستانه و صمیمی است. مشکل این رشته، مشخص نبودن کارایی آن برای مردم و حتی برای جامعه پزشکی است، بنابراین پس از فارغ‌التحصیلی تا حدودی مشکل پیش می‌آید و تکلیف زیاد مشخص نیست. اما پتانسیل درآمد بالایی دارد اگر بتوانید به آن دست یابید.
- تخصص رادیوتراپی: رادیوتراپی رشته دستیاری چهار ساله با مبانی پزشکی است که بسیار با فیزیک درگیر است و دروس سنگینی دارد. دستیاری بدون کشیک دارد، و اگر هم کشیک داشته باشد (مانند پزشکی هسته‌ای سال اول)، تا پایان پذیرش بیماران است. علاوه بر رادیوتراپی، شیمی‌درمانی نیز انجام می‌دهند که بخش مشترک با انکولوژیست‌ها و هماتولوژیست‌هاست، البته این نقطه قوت و درآمدی در دوران کاری محسوب می‌شود، به خصوص در شهرهایی که هماتولوژیست ندارند. این رشته، بر خلاف شایعات موجود، خطر تشعشع چشمگیری ندارد و حتی برخی رادیوتراپیست‌ها در دوران بارداری نیز بدون تهدید خطر کار می‌کنند و بهداشت حرفه‌ای محیط کار مرتب توسط سازمان انرژی اتمی رصد می‌شود. این رشته دارای دستگاه‌های گران‌قیمتی است که چند میلیارد تومان قیمت دارند و با تجهیزات ساختمانی و غیره حدود ۱۰-۱۵ میلیارد هزینه برمی‌دارد. وام‌های بانکی نیز وجود دارد، اما با سودهای کلان دریافت می‌شوند. یکی از ویژگی‌های این رشته، وابستگی مطلق به مراکز رادیوتراپی از یک سو و جراحان، هماتولوژیست‌ها و سایر متخصصین از سوی دیگر است که حتی باعث می‌شود اگر تنها رادیوتراپیست شهر نباشید، مجبور به بازاریابی و پورسانت و … با سایر همکاران شوید. در کل، بازار کار از نظر رادیوتراپیست‌های جوان و تازه‌فارغ‌التحصیل چندان جالب نیست و مثلاً برای طرح، اکثر مراکز استان اعلام نیاز نمی‌کنند. سال ۹۴ کلاً ۱۱ مرکز استان برای طرح اعلام نیاز دادند و مراکز استان‌های مهم و دانشگاهی تقریباً کاملاً در اختیار اساتید و فارغ‌التحصیلان قبلی هستند. اما اگر در یک شهر کوچک و پرجمعیت که دستگاه داشته باشد، مشغول به کار شوید، درآمد خوبی دارد. در کل، در شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، شیراز، مشهد، اهواز و تبریز و … فعلاً امکان کار مناسبی وجود ندارد. درآمد نیز بسته به همان شرایطی که گفته شد، متغیر است.
- تخصص پاتولوژی: پاتولوژی کلاً رشته جذابی است. اما خوب، دنیا، دنیای سلول است. با کل پزشکی متفاوت است. نه از دیدن بیمار خبری هست و نه از دید ماکروسکوپیک. باید بتوانید با آن ارتباط برقرار کنید. درآمد آن متأسفانه در سال‌های اخیر افت زیادی کرده و با توجه به ورود رشته‌های غیرپزشکی مانند علوم آزمایشگاهی و پارازیتولوژی، این درآمد کمتر و کمتر شده است. در منطقه محروم و آزاد نیز تفاوت چندانی ندارد. بسته به محیط کاری و جمعیت شهر و تراکم آزمایشگاه متفاوت است. چه در رادیولوژی و چه در پاتولوژی، میزان درآمد به دو عامل بسیار مهم بستگی دارد: ۱- تعامل و ارتباط خوب و وسیع با سایر حرف پزشکی و تخصص‌ها، و ۲- میزان سواد و موفقیت علمی و عملکرد خوب. واقعیت این است که پاتولوژی درآمد خوبی نسبت به سایر رشته‌های تخصصی پزشکی ندارد. البته نه اینکه درآمد نداشته باشد. ضمن اینکه اگر حاضر شوید در شهرهای غیر برخوردار مشغول شوید و کارتان را بلد باشید، سرتان شلوغ می‌شود. موفقیت در پاتولوژی به تجربه و سطح سواد بستگی دارد. اگر خوب تشخیص دهید، مطمئن باشید بازار را در دست می‌گیرید. پاتولوژی با طرحی که تازه تصویب کرده‌اند، آینده چندان خوبی ندارد. طرح تأسیس چندین مگالب و تعطیلی آزمایشگاه‌های خصوصی. اکنون نیز به طور آزمایشی در کرج در حال انجام است. در دوران طرح نیز باید شانس بیاورید و به جایی بروید که پاتولوژیست نباشد، وگرنه درآمد چندانی ندارد. دوره رزیدنتی نیز حجم دروسش بالاست، اما شیفت‌هایش بسیار سبک‌تر است و وقت برای مطالعه هست. دوره رزیدنتی آن استرس زیادی ندارد معمولاً و بیشتر مشغول مطالعه هستید. درآمد آن در شرایطی البته می‌تواند بالا هم باشد، اما نه همیشه و برای هر کس و هر شهری.
- تخصص زنان: بالاترین کارانه در اکثر بیمارستان‌های دولتی، متعلق به متخصص زنان است. این را برای اکثر بیمارستان‌های دولتی می‌گویم، زیرا ممکن است بیمارستانی هم باشد که برعکس این قضیه باشد، اما معمولاً دولتی‌ها این‌گونه‌اند. توضیح بسیار مهمی درباره رشته زنان باید بدهم این است که چرا این رشته با اینکه خوب است، اما رتبه‌های بدتر نیز احیاناً قبول می‌شوند؛ به این دلیل است که تخصص زنان فقط رقابت بین خانم‌هاست و آقایان حق ورود به این تخصص را ندارند. به همین دلیل است که فرضاً آقایی که رتبه ۱ تخصص می‌آورد، در زنان قبول نمی‌شود، اما خانمی با رتبه ۷۰۰ ممکن است سریع در تخصص زنان قبول شود. تخصص زنان نسبتاً پردرآمد است. فکر می‌کنم ۱۲ روز در ماه در دوره طرح باید کار کند. استرس و فشار کاری نیز تا حدودی دارد. درآمد آن در طرح معمولاً از رادیولوژی، قلب و ارتوپدی و اینها بیشتر است (معمولاً). اما خب، هر فرد باید ببیند با روحیاتش می‌خواند یا خیر؛ درست است که درآمد بالایی دارد، اما کار و زحمت زیادی نیز لازم است. موردی هست که خانمی پس از چهار ماه دانشجوی تخصص زنان شدن، انصراف داد! یکی هست که به رشته زنان می‌رود و هنگام زایمان، مادر بچه جلوی چشمش می‌میرد و آنقدر به هم می‌ریزد که نمی‌تواند کارش را ادامه دهد! موردی بود که دانشجوی تخصص زنان بود و مرگ مادر را دیده بود و پس از آن بسیار به هم ریخته بود. رشته زنان پراسترس است؛ اگر پنج دقیقه تأخیر داشته باشید یا یک خطای کوچک کنید، ممکن است باعث مرگ یک نوزاد شوید؛ باید بسیار دقیق و هوشیار باشید. اما در کل، زنان تخصصی است که آینده‌اش تا مدت‌ها تضمین‌شده است. تخصص زنان یکی از پرشکایت‌ترین تخصص‌های پزشکی است و آمار انصرافش نیز در برخی سال‌ها ناگهان نسبت به رشته‌های دیگر بالا می‌رفت؛ مثلاً رزیدنت‌های زنان یک دانشگاه به صورت گروهی انصراف می‌دادند. به همین دلیل تصمیم گرفتند برای این رشته مصاحبه بگذارند تا ببینند آیا این پزشکان عمومی که می‌خواهند به تخصص زنان بروند، اصلاً صلاحیت متخصص زنان شدن را دارند یا خیر، روحیاتشان، خلقیاتشان و سطح علمیشان و صلاحیت بالینی‌شان در حد ورود به این رشته هست یا خیر. به هر حال، زنان شرایط سخت خود را دارد؛ مثلاً بسیاری از دانشگاه‌ها در بیمارستان به دانشجوی سال اول حتی تخت برای خوابیدن نمی‌دهند و از سال دوم تازه تختی دارند که بتوانند گاهی بخوابند!
- تخصص روانپزشکی: طول تحصیل آن چهار سال است. اگر کسی حوصله گوش دادن به بیماران را ندارد و سریع می‌خواهد بیمار بعدی بیاید، این رشته برای او مناسب نیست. آنکال نیز بیشتر دارد و بیشتر می‌توانید شب بخوابید، اما نباید گوشی‌تان را خاموش کنید، زیرا ممکن است شب که آنکال هستید، به شما زنگ بزنند و باید حاضر شوید. برعکس برخی رشته‌های دیگر تخصص پزشکی، در روانپزشکی اگر کسی در دوران طرح با بیمار ارتباط خوبی برقرار کند و پس از طرح در همان منطقه بماند، این بیماران جذب او می‌شوند و در واقع، برای آینده مشتری او خواهند شد. این ویژگی در روانپزشکی بیشتر از رشته‌های دیگر دیده می‌شود. در حال حاضر، حدود ۱۷۰۰ روانپزشک داریم که تقریباً نیمی از آنها در تهران کار می‌کنند. کلاً حتی در تهران با این همه روانپزشک، اگر کسی خوب کار کند، می‌تواند در این رشته موفق باشد. رزیدنت‌های این رشته نیز نسبتاً آرامش بیشتری دارند. تعداد کشیک‌های آن بستگی به دانشگاه و تعداد رزیدنت‌ها دارد. در سال‌های آینده که تعداد دانشجویان بیشتر می‌شود، احتمالاً تعداد کشیک‌ها نیز افزایش یابد. برخی مردم دید خوبی نسبت به روانپزشکان ندارند؛ کم نشنیده‌ایم که می‌گویند روانپزشکان خودشان باید به دکتر مراجعه کنند! روانشناسان آدم را دیوانه می‌کنند و …. کاری ندارم که این دیدگاه درست نیست، اما به هر حال این دید نسبت به روانپزشکان در مقایسه با رشته‌های دیگر وجود دارد. اگر روانپزشک خوب کار نکند، نخواهد به بیمار مشاوره دهد و کلاً دل به کار ندهد، درآمدش از پزشک عمومی هم کمتر می‌شود! اما اگر با جان و دل کار کند، وقت بگذارد برای بیمار، مشاوره دهد و ارتباط خوبی با بیمار داشته باشد، می‌تواند درآمد مناسبی داشته باشد. درآمد آن قبلاً کمتر بود، اما اکنون بهتر شده است. به هر حال، روانشناس باید بسیار صبور باشد، به خصوص اگر کار روانکاوی می‌خواهد انجام دهد، باید بتواند بسیار در کنار بیماران باشد، زیرا انواع مشکلات مردم و خودافشایی‌ها را باید بشنود و درک کند و بسیاری از واقعیت‌های پشت پرده جامعه و مردم را می‌فهمد و باید بتواند با آنها کنار بیاید.
- تخصص جراحی: در تخصص‌های پزشکی مانند چشم‌پزشکی، ارتوپدی، نوروسرجری، جراحی و گوش و حلق و بینی، باید چند سال اول پس از فارغ‌التحصیلی صبر و تحمل خود را افزایش دهید، زیرا هنوز تازه‌کار هستید و برای این رشته‌ها بیماران بیشتر به سراغ متخصصان قدیمی‌تر و باتجربه‌تر می‌روند. روحیه‌های تهاجمی و فعال در رشته‌های جراحی مناسب‌ترند. این تخصص نیز مانند قلب، جان بیمار در خطر است و حساسیت خود را دارد. بیشتر اورژانسی و بیمارستانی است.
- تخصص داخلی: کار آن سنگین و سروکار داشتن با بیماری‌های سخت و متنوع است! رشته‌ای پراسترس است. درآمد آن نیز در شرایط یکسان نسبت به رشته‌هایی مانند زنان، ارتوپدی و قلب و … کمتر است. بسیاری از متخصصان داخلی، امتحان فوق‌تخصص می‌دهند و مثلاً یک دوره حدود سه‌ساله فوق‌تخصص را می‌گذرانند، پس از آن حدود دو سال یا کمتر باید طرح یا خدمت سربازی را بگذرانند. البته برخی رشته‌های تخصصی پزشکی مانند تخصص داخلی، اطفال و روانپزشکی، وضعیت چندان خوبی ندارند، اما در هر صورت معمولاً از پزشکی عمومی بهترند.
- تخصص بیهوشی: کار آن تقریباً همه‌اش در بیمارستان است، اتاق عمل و ICU و …. به گونه‌ای که ساعت‌های زیادی را باید لباس مخصوص (گان) پوشیده و مثلاً در اتاق عمل باشید. کار آن کاملاً وابسته به ICU و اتاق‌های عمل است. اینگونه نیست که شما مطب بزنید و بگویید بیمار بیا بیهوشت کنم. کسانی که در این رشته سهام خریده‌اند، معمولاً درآمد بالاتری دارند. اما در کل، وضعیت بیهوشی اکنون نسبت به گذشته بهتر شده است. کاری به مقایسه آن با رشته‌های دیگر ندارم، اما نسبت به گذشته این رشته از بسیاری جهات بهتر شده است، به خصوص برای کسانی که پول دارند و می‌توانند سهام بخرند یا کسانی که می‌توانند در بیمارستان‌های شلوغ برای خود جایگاهی پیدا کنند.
- تخصص عفونی: دانشجوی رزیدنت سال اولش باید به بخش داخلی برود و داخلی را طی کند، سپس وارد عفونی شود. رشته‌ای است که با مطب نمی‌توانید بیماران زیادی داشته باشید، مگر کسانی که در زمینه‌های خاصی مانند ایدز و هپاتیت و اینگونه موارد کار می‌کنند که مطب‌های آنها بد نیست و مشتری دارند. به غیر از آن، کار اصلی آن در بیمارستان است و مطب‌داری چشمگیری ندارد. درآمد آن نیز خیلی کم نیست و تقریباً در حد قلب، داخلی و اطفال است. قبولی آن نیز نسبت به رشته‌های دیگر راحت‌تر است؛ تقریباً تا رتبه‌های حدود ۴۵۰۰ نیز احتمال قبولی در آزمون تخصص پزشکی وجود دارد. اگر در بیمارستان استخدام باشند، درآمد عفونی بد نیست، اما نمی‌توان زیاد روی درآمد مطب پزشک متخصص عفونی حساب کرد.
- تخصص اجتماعی: این تخصص نیز مانند تخصص قانونی، درآمد زیادی ندارد.
- تخصص طب اورژانس: علی‌رغم ظاهر اورژانسی و همیشه درگیرش، رشته‌ای است که ساعات کاری آن حساب و کتاب دارد؛ شیفت‌های مشخص ۱۲ ساعته معمولاً، بیشتر پست کشیک ندارد مگر ۷ شب تا ۷ صبح باشید و ۷ تا ۱۲ ظهر نیز با حضور اتندینگ بمانید و آن هم برای آموزش بهتر. خانم‌هایی که فرزند دارند، حداقل مانند سایر رشته‌ها کشیک‌های ۳۶ ساعته رزیدنتی ندارند. پس از تحصیل نیز زمان مشخصی دارد و یا در کشیک هستید یا آزادید و آنکال نیستید. درآمد آن نیز از ۱ میلیون تا ۶ میلیون در هر کشیک ممکن است باشد. فعلاً ردیف‌های خالی زیادی در اکثر استان‌ها برای آن وجود دارد. یکی از معایب آن، عدم امکان رشد و تحصیل است و اینکه مطب ندارد. البته قرار است فلوشیپ (فوق‌تخصص) ICU ایجاد شود، اما فعلاً نهایت رشد علمی، هیئت علمی شدن است که در اکثر شهرها امکانش وجود دارد. فعلاً نیز سه ساله است؛ طب اورژانس رشته نسبتاً خوبی است. اما یک مسئله که وجود دارد این است که بسیاری از مردم، و حتی برخی از اعضای کادر درمانی بیمارستان، به چشم یک GP (پزشک عمومی) به شما نگاه می‌کنند! زیاد هم رشته دست و پاگیری نیست بر خلاف برخی رشته‌هایی مانند تخصص زنان.
- تخصص پزشکی قانونی: این تخصص شامل دو بخش مسمومیت‌ها و مسائل قانونی پزشکی و جراحات و مسائل جنایی و قضایی می‌شود و فارغ‌التحصیلان آن در این دو بخش کار می‌کنند. طول دوره دستیاری آن سه سال است و فقط در شهر تهران وجود دارد و زمزمه‌هایی از ایجاد آن در شهر مشهد نیز به گوش می‌رسد که هنوز به سرانجام نرسیده است. هر سال تحصیلی در این رشته به دوره‌های چندماهه تقسیم می‌شود که به این صورت است تا حدودی در هر سه دانشگاه شهر تهران: ۳-۴ ماه مسمومین، ۳ ماه سالن تشریح اجساد سازمان نظام پزشکی قانونی، ۲ ماه کمیسیون‌های پزشکی و ۲ ماه آزمایشگاه سم‌شناسی و ۱-۲ ماه بخش‌های جزئی دیگر. معمولاً سال اول، ۱۰ شیفت و سال دوم، هشت و سال سوم، شش شب کشیک دارد. از لحاظ بازار کاری، هنوز ظرفیت خالی زیادی در اکثر شهرهای کشور وجود دارد، به جز شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، شیراز، کرمان، تبریز و استان مازندران و گیلان که تا حدودی اشباع هستند. شما یا استخدام سازمان نظام پزشکی قانونی وابسته به قوه قضاییه می‌شوید یا به صورت قراردادی با این سازمان کار می‌کنید یا در بیمارستان‌های تابعه وزارت بهداشت به عنوان پزشک مسمومین و مسئول فنی و مشکلات قضایی بیمارستان‌ها مشغول به کار می‌شوید. به هر حال، ظرفیت خالی بسیاری موجود است و بیکار نمی‌مانید. در اکثر شهرهای کوچک یا فاقد متخصص پزشکی قانونی، با پزشکان عمومی که یک دوره آموزشی کوتاه‌مدت دیده‌اند، قرارداد بسته شده و این خدمات را به جای پزشک قانونی انجام می‌دهند.
- تخصص پزشکی ورزشی: رشته‌ای تقریباً ناشناخته است. اگر این رشته را با شناخت و دید باز انتخاب کنید، موفق می‌شوید، اما اگر فقط برای متخصص شدن انتخابش کنید، دو حالت دارد: اگر وضعیت مالی خوب و پشتوانه دارید، بسیار عالی است، ولی اگر از نظر مالی در مضیقه هستید، مطمئناً با مشکل مواجه می‌شوید. دوره دستیاری آن چهار ساله و بدون کشیک است، به جز سال اول که برای گذراندن اورژانس ورزشی مجبورید سه ماه تابستان به صورت روتیشن طب اورژانس باشید و ۴ تا ۵ کشیک در ماه نیز برایتان در نظر می‌گیرند. کلاً شاغلین این رشته از عدم وجود امنیت شغلی و اینکه در سیستم پزشک خانواده، طب ورزشی مانند طب کار و سالمندان و … تعریف نشده است، شاکی هستند (یعنی مثلاً مانند ارتوپدی در سیستم ارجاع جایی ندارند). در نتیجه، در سیستم بیمه‌ای نیز جایی ندارد و بیمارستان‌ها چون در قبال انجام وظایف شما بهره‌ای از بیمه‌ها نمی‌برند، ترجیحشان به استفاده از ارتوپدها و طب فیزیکی‌هاست، زیرا همپوشانی با این رشته‌ها وجود دارد و اگر در شهری این دو متخصص وجود داشته باشند، جایی برای رشد شما نخواهد بود، مگر در شهرهای بزرگ و آن هم چون رشته‌ای لاکچری است، درآمدتان بیشتر از افراد باکلاس جامعه است. در دوران طرح که هر جایی می‌توانید اعلام نیاز بگیرید، بسته به زیرکی‌تان از فدراسیون‌ها تا تیم‌های ورزشی، حقوق معمولاً کارمندی است. اگر هیئت علمی شوید، حقوق بیشتر است. در کل بگویم، از دستیاری به بعد، بسته به روابط و کانال‌هایی که با واسطه‌ها برقرار می‌کنید، می‌توانید پزشک تیم‌های ورزشی شوید که اگر تیم کوچک باشد، درآمد سالانه کمتر و در تیم‌های بزرگتر با مبالغ بالاتر در سال می‌توانید قرارداد ببندید. این قراردادها سالانه است و برای همین از عدم امنیت شغلی آن شاکی هستند. فوتبال و کشتی فعلاً قراردادهای به نسبت بهتری از بقیه ورزش‌ها می‌بندند و سفرهای برون‌مرزی نیز حتی از دوران رزیدنتی به همراه تیم‌های ورزشی می‌توانید بروید. ضمناً، طب سوزنی نیز در حیطه کاری‌تان هست و به خصوص برای خانم‌ها می‌تواند منبع درآمدی باشد. سالی نیز چند نفر بیشتر در کل کشور پذیرش نمی‌شود. آخرین رتبه سال قبل حدود ۱۸۰۰ بوده، اما همه جور رتبه‌ای می‌توانید ببینید؛ مثلاً پارسال با رتبه‌های ۳۷۰، ۵۰۰ و ۷۵۰ نیز بودند که طب ورزشی را انتخاب کردند. استرالیا نیز فعلاً اغلب متخصصین طب ورزشی ما را به خوبی پذیرش و قبول می‌کند. در کل، درآمد از کف ۲ میلیون تا سقف ۲۰ میلیون در ماه است، اما بدون امنیت شغلی. اگر منبع درآمدی ثابت و خوبی دارید و می‌خواهید عنوان متخصص را نیز بدون زحمت و دردسر داشته باشید، به آن برای هدف آینده‌تان فکر کنید (البته اگر انتخاب کنکور سراسری‌تان پزشکی بود).
حساسیت جانی کار پزشکی در کنار حس خوب کمک به هم نوع
پزشکی شغلی است که امکان زیادی برای کمک به دیگران و نجات جان انسان‌ها دارد. کسی که از نجات جان و خدمت به مردم لذت می‌برد، پزشکی بهترین امکان و فرصت را برای این کار به او می‌دهد، به خصوص رشته‌هایی که خوب شدن بیمار را از نزدیک مشاهده می‌کنید، مانند تخصص قلب و بسیاری تخصص‌های دیگر. درست است که داروساز نیز دارو می‌سازد و به مردم می‌دهد تا خوب شوند، و دندانپزشک دندان انسان‌ها را ترمیم می‌کند، اما بحث نجات جان در این رشته‌ها به اندازه پزشکی حساس و مهم نیست. نجات جان یک بیمار حس خوبی به انسان می‌دهد. بنابراین، از دید معنوی نیز اگر نگاه کنیم، اگر نیت خیر باشد، پزشکی واقعاً اجر دارد. پزشکانی هستند که بعضی روزهای هفته ویزیت رایگان دارند، پزشکانی هستند که با مؤسسات خیریه همکاری می‌کنند. پزشکی هست که بر روی دیوار مطبش نوشته: «اگر داشتید پول ویزیت دهید، نداشتید هم اشکال ندارد؛ اینجا محل خدمت به خلق خداست، نه محل مال‌اندوزی». چنین انسان‌های بزرگوار نیز وجود دارند. انسان در هر کاری نیت خیر داشته باشد و البته بر خیر باقی بماند، خدا نیز اگر به صلاحش باشد، کمکش می‌کند که پیشرفت کند. بنابراین، شاید اگر کسی که کاملاً خودخواه و صرفاً در همه چیز به دنبال منافع شخصی خودش هست، به پزشکی برود، بعدها ممکن است تبدیل به کسی شود که بخیه را از چانه بیمار باز می‌کند، به خاطر اینکه پول پرداخت هزینه بخیه را ندارد! شرافت در کار پزشکی و وجدان کاری بسیار بسیار مهم است، زیرا شما با جان و زندگی انسان‌ها سروکار دارید. بنابراین، در پزشکی نسبت به سایر رشته‌ها، خدمت به مردم و نجات جان انسان‌ها فرصت بیشتری دارد، اما در کنار این، کار آن نیز حساس است و اشتباه یک پزشک بعضاً منجر به مرگ یک انسان و عزادار شدن یک یا چند خانواده می‌شود. اما کمتر پیش می‌آید یک نفر زیر دست دندانپزشک فوت کند! داروسازی و فیزیوتراپی نیز همین‌طورند؛ جان انسان‌ها در آنجا به اندازه پزشکی به خطر نمی‌افتد و حساسیت کمتری دارند. درست است که می‌گوییم پزشکی نجات جان است، اما خب، دندانپزشکی نیز وقتی دندان کسی که درد می‌کشد یا با آن سمت دهانش نمی‌تواند غذا را بجود را درست می‌کنید، حس خوبی دارد. یا وقتی برای پیرمرد یا پیرزنی که نمی‌تواند درست غذا بخورد، یک دست دندان جدید مصنوعی یا ایمپلنت می‌گذارید و می‌تواند با آن غذا بخورد، این نیز کمک به همنوع است. فیزیوتراپی نیز وقتی قسمتی از بدن فرد آسیب‌دیده را بهبود می‌بخشد، حس خوبی دارد. در هر رشته‌ای می‌توان به طریقی به خلق خدمت کرد، اما برخی رشته‌ها مانند پزشکی، در مواردی حساسیت و استرس به خطر افتادن جان بیمار نیز وجود دارد.
شیفت های پزشکی در شب و کشیک اجباری
پزشکی شیفت شب و کشیک اجباری دارد، اما دندانپزشکی و داروسازی شیفت شب اجباری ندارند. به خصوص در دوره رزیدنتی، حقیقتاً گاهی دانشجوی رزیدنتی (دانشجوی دوره تخصص پزشکی) باید از خوابش بزند و چاره‌ای جز این ندارد! هم در دوره دانشجویی، هم در طرح و هم پس از طرح (اگر کسی پس از طرح در بیمارستان کار کند)، همیشه شیفت شب و کشیک و آنکال بودن برای پزشکان وجود دارد. اما دندانپزشکی معمولاً ندارد و داروسازی نیز ندارد. ضمناً، برای کسب درآمد بیشتر، برخی پزشکان زیاد به شیفت شب می‌روند؛ فردی هست که ۲۵ شب در ماه به بیمارستان می‌رود و کار می‌کند تا پول بیشتری به دست آورد، یعنی ماهی فقط ۵ شب کنار خانواده‌اش است! او خودش اینگونه می‌خواهد. شما در دوره اینترنی و همچنین در دوره رزیدنتی، شیفت و کشیک اجباری را دارید و باید با این قضیه کنار بیایید.
آینده تخصص های پزشکی و پزشکان عمومی در آینده
وضعیت آینده شغلی و بازار کار همه رشته‌ها، چه پزشکی، چه دندانپزشکی، چه داروسازی، چه فیزیوتراپی، بینایی‌سنجی و …، به شدت وابسته به سیاست‌های کلان وزارت بهداشت است. فردی که پزشکی عمومی را در هفت سال و حدود دو سال یا کمتر طرح می‌گذراند، بسیار زرنگ باشد، ظرف نه سال تحصیل عمومی و طرح را به پایان رسانده است. آینده او تا نه سال دیگر، وابستگی زیادی به سیاست دولت وقت و تصمیماتی که وزیر بهداشت جدید در آن زمان می‌گیرد، دارد. نمی‌توان صد در صد به طور قطعی گفت که در آن زمان، بازار کار پزشکی حتماً بهتر است یا دندانپزشکی حتماً بهتر است! این مواردی که درباره بازار کار گفته می‌شود، مربوط به اکنون و سال‌های اخیر است و لزوماً نمی‌توان گفت روند بازار کار و شغل برای این رشته‌ها تا چندین سال دیگر به همین صورت پیش می‌رود. اگر به برخی رشته‌های فنی و مهندسی نگاه کنید، تا حدود ده سال پیش رشته‌هایی مانند مهندسی برق، مکانیک، صنایع و … بازار کار نسبتاً بهتری داشتند، اما اکنون وضعیت بازار کار این رشته‌ها به خوبی آن زمان نیست. در مورد رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی نیز نمی‌توان پیش‌بینی قطعی کرد که بگوییم ده سال دیگر هم بازار کار این رشته‌ها مانند الان حتماً خوب باقی می‌ماند.
بسیاری از قوانین جدید می‌توانند وضع شوند که وضعیت این رشته‌ها و بازار کارشان را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال، سال‌ها قبل، بهداشت‌کاران دهان و دندان فقط برای مراکز روستایی جذب می‌شدند و حق ادامه تحصیل نیز نداشتند. اما مدتی بعد اعلام شد که می‌توانند به دندانپزشکی بروند! بسیاری از آنها امتحان دادند و دندانپزشک شدند. اما جدای از سیاست‌های کلی وزارت بهداشت، آینده شغلی یک پزشک بسیار به این بستگی دارد که در حد پزشک عمومی باقی بماند یا اینکه برای تخصص قبول شده و پزشک متخصص یا بالاتر، فوق‌تخصص شود. این دو با هم بسیار متفاوتند. از نظر درآمد و شغل، در حال حاضر (تأکید می‌شود: اکنون) وضعیت درآمد و شغلی پزشکان متخصص اکثراً خوب است و در این شکی نیست و حداقل نسبت به شغل‌های دیگر جامعه ما، وضعیتشان بسیار بهتر است، البته زحمت نیز کشیده‌اند تا به اینجا رسیده‌اند و سختی‌های زیادی را تحمل کرده‌اند. البته درآمد متخصصان مختلف نیز با هم تفاوت دارد؛ مثلاً درآمد جراح مغز و اعصاب باتجربه و معروف با درآمد متخصص اطفال تازه‌فارغ‌التحصیل شده، گاهی اختلاف زیادی دارد! کارانه در اکثر بیمارستان‌های دولتی، بالاترین میزان برای متخصص زنان است. پس از طرح تحول سلامت، درآمد برخی رشته‌ها در بیمارستان بسیار افزایش یافت، مانند رشته‌های تخصصی پزشکی عفونی، بیهوشی، اطفال. این موضوع به خود شما نیز بستگی دارد که تا کجا ادامه تحصیل دهید و چه تخصصی را انتخاب کنید.
اما در مورد پزشکان عمومی: قطعاً در کل درآمدشان کمتر از پزشک متخصص است. در طول چند سال گذشته، هرچند تورم بسیار بالا رفته، اما حق ویزیت پزشکان عمومی متناسب با تورم زیاد افزایش نیافته است. این به کنار، طرح‌های مختلفی که وزارت بهداشت و درمان اجرا می‌کند و برخی از آنها بی‌نتیجه می‌مانند و آزمون و خطاست، وضعیت را کمی آشفته می‌کند و شاید بتوان به جرات گفت که شرایط شغلی پزشک عمومی به خوبی پزشکان عمومی گذشته نیست. هر چند باز هم می‌گویم از رشته‌های دیگر بهتر است. اما ممکن است طرح پزشک خانواده و سیستم ملی سلامت و مراکز درمان اعتیاد و مراکز پوست و زیبایی و اینگونه طرح‌ها در مقیاس بزرگتر اجرایی شوند و وضعیت کاری پزشکان عمومی را بهبود بخشند. در حال حاضر، حدود ۷۰۰۰ پزشک خانواده در روستاها داریم. اینجاست که می‌گویم کاملاً بستگی به سیاست‌های کلان دولت دارد. اما در حال حاضر، طرح پزشک خانواده برایشان خوب شده است اگر ادامه پیدا کند. کلاً یک وزارتخانه در یک دولت طرح کلانی را اجرا می‌کند که به نفع یک قشر خاص می‌شود، مانند طرح مسکن مهر. کاری ندارم بگویم در کل خوب بود یا نبود، اما برای مهندسان عمران و ساختمان که در کار ساخت و ساز بودند، بسیار بسیار خوب شد و رونق خوبی گرفتند. اما خب، چند سال اخیر دیگر این طرح رو به رکود رفت و بازار بسیاری از مهندسان عمران و ساخت و ساز کساد شده است. برنامه‌های کلان وزیر بهداشت و وزرای بهداشت بعدی در آینده این رشته‌ها بسیار مؤثر است. آیا مثلاً وزرای بهداشت بعدی طرح پزشک خانواده را ادامه می‌دهند؟ آیا طرح کمک‌پرستار که به ضرر پرستارها بود و بسیاری از آنها انتقاد داشتند، توسط وزیر بعدی ادامه می‌یابد؟ خب، ممکن است وزیر بعدی این طرح را به هر دلیلی متوقف کند که به ضرر پزشکان عمومی یا به نفع گروهی دیگر تمام شود! واقعاً آینده همه شغل‌ها به شدت به سیاست‌های دولت بستگی دارد.
شرایط پزشکی تعهدی
اگر دقت کرده باشید، کد رشته و شهری که در پزشکی و دندانپزشکی و … تعهد خدمت ندارند، برای قبولی رتبه‌های بهتری می‌طلبند نسبت به کد رشته و شهرهایی که تعهد خدمت دارند. چرا؟ زیرا کسی که با تعهد خدمت در پزشکی یا دندانپزشکی یا هر رشته‌ای قبول می‌شود، باید سه برابر مدت تحصیلش در آن منطقه که به آن تعهد خدمت داده، کار کند. یعنی فردی که در ۱۸ سالگی پزشکی عمومی قبول شده و هفت سال بعد در ۲۵ سالگی عمومی را تمام کرده، از همین حالا باید سه برابر مدت تحصیل یعنی ۲۱ سال در آن منطقه خدمت کند و حق طبابت و کار در منطقه دیگری را ندارد. خب، اکنون ۲۵ سال دارد، یعنی ۲۱ سال دیگر که می‌شود ۴۶ سالگی، تعهد خدمتش تمام شده و می‌تواند به هر جا که خواست کار کند یا در شهر دیگری مطب بزند. دقت کنید که سن ۴۶ سالگی یعنی سنی که احتمالاً شما ازدواج کرده‌اید و احتمالاً فرزند دارید و فرزندانتان تا حد زیادی فرهنگ مردم آن شهر را پذیرفته‌اند، زیرا همه دوستان و اطرافیانشان مردم آن شهر هستند. شاید فرزند شما در سن ۴۶ سالگی شما کنکوری شده و سهمیه منطقه ۳ آن شهر یا ۲ را دارد. کلاً به نوعی شما بچه آن شهر شده‌اید؛ ۲۱ سال یعنی نصف بیشتر عمرتان را در آن شهر بوده‌اید (هفت سال دانشجویی و ۲۱ سال خدمت تعهدی جمعاً ۲۹ سال از عمرتان را در آنجا بوده‌اید). فعلاً نمی‌توان این تعهد را با پرداخت پول خریداری کرد و باید حتماً انجامش دهید، البته ممکن است قانونش بعداً عوض شود و هیچ چیز بعید نیست. ضمناً در دوران خدمتتان، تا سال‌ها (حدود ۱۱ سال اول از این ۲۱ سال)، حق شرکت در آزمون تخصص را ندارید و باید پزشک عمومی باقی بمانید و زیاد روی درآمدهای نجومی که برخی پزشکان دارند، حساب باز نکنید! شما مثلاً ۲۹ سال دیگر می‌توانید مدرک پزشکی عمومی را از دانشگاهتان بگیرید (زیرا تا ۲۱ سال نگذرد به شما مدرک نمی‌دهند) و برای خود مطب شخصی بزنید و از مطب درآمد کسب کنید. در این ۲۱ سال، شما فقط کارمند دولت هستید و هر جا بگویند باید بروید، مثلاً بگویند به فلان روستا در شبکه کار کن، باید بروید. البته هستند کسانی که سال‌ها پیش تعهدی بوده‌اند و اکنون بالای ۵۰ سال سن دارند و در آزمون تخصص پزشکی شرکت کرده و قبول شده‌اند و در حال تحصیل تخصص هستند. هیچ وقت دیر نیست؛ پیرزن هفتاد ساله هست که اکنون دانشجوی پزشکی است. گاهی این هفتاد و هشتاد ساله‌ها انگیزه و شور و شوقشان برای زندگی و ادامه تحصیل از هفده هجده ساله‌ها هم بیشتر است! این دیگر بستگی به روحیات، همت و اهداف شما دارد که تا چه حد اهدافتان والا هستند و تا چه حد دوراندیش هستید. از طرفی، فردی دیگر می‌بینید که آنقدر ناامید و منفی‌باف است که در سن ۵۰ سالگی و حتی کمتر، در همان اواسط تعهد خدمتش آرزو می‌کند زودتر عزرائیل را ملاقات کند و هیچ هدفی برای تخصص ندارد! اگر عاشق خدمت به مناطق محروم هستید و می‌توانید ۲۱ سال آنجاها زندگی کنید، این گزینه را انتخاب کنید. وگرنه، همان روزانه یا اگر پول دارید، پردیس یا ظرفیت مازاد یا دانشگاه آزاد را انتخاب کنید تا پس از اتمام دوره عمومی و طرح یا حتی قبل از طرح بتوانید در آزمون تخصص شرکت کنید و هر جا که شد کار کنید.
البته سهمیه مناطق محروم در تخصص، برای برخی رشته‌ها نسبت به عمومی کمی وضعیت بهتری دارد. به عنوان مثال، کسی که تخصص نوروسرجری را از طریق سهمیه مناطق محروم قبول می‌شود، پس از اتمام تحصیلش، با توجه به اینکه نیاز به امکانات تخصصی خاصی برای جراحی‌های این رشته دارد، احتمالش بیشتر است که او را به جای بهتری مانند مرکز استان منتقل کنند و به یک بخش یا روستای دورافتاده نرود. اما در تخصصی مانند زنان، بیشتر کارهایش را می‌توان در هر بیمارستانی انجام داد، بنابراین احتمال اینکه او را به یک جای بسیار محروم‌تر و دورافتاده‌تر بفرستند، بیشتر است. هر رشته تخصصی، احتمال اینکه شما را به جای دورتر و محروم‌تری منتقل کنند یا به جای با امکانات‌تری مانند مراکز استان‌ها، با رشته دیگر متفاوت است.
نکته آخر هم درباره پزشکی بگویم اینکه با توجه به اینکه سیاست‌ها در حال حاضر بیشتر به این سمت می‌رود که پزشکان را مجبور کنند به مناطق محروم و شهرستان‌های کوچک‌تر بروند و بیشتر در جاهای دولتی کار کنند (مانند طرح کلینیک‌های ویژه و بیمارستان‌ها). همچنین با توجه به اینکه در سال‌های دورتر آینده، تعداد پزشکان افزایش می‌یابد، حتی اگر کسی بتواند در بخش خصوصی کار کند و مجوز مطب نیز بگیرد، با توجه به عدم مراجعه کافی بیماران، ممکن است تمایلی به ادامه کار در مطب شخصی نداشته باشد. به نوعی تعداد پزشکان بیکارمان بیشتر شود و همان‌هایی که تعهد خدمت مناطق محروم نداشتند، مجبور شوند به مناطق محروم برای کار بروند (البته معلوم نیست آن زمان کاری به آنها بدهند یا خیر). شاید از این نظر، انتخاب سهمیه مناطق محروم گزینه چندان بدی هم نباشد، حداقل فرد مطمئن‌تر است که ده سال دیگر بیکار نمی‌ماند. اما مشکل اصلی آن این است که تا حدود ۱۱ سال پس از اتمام دوره عمومی، حق شرکت در آزمون تخصص پزشکی را ندارید و باید همچنان پزشک عمومی باقی بمانید و معمولاً بدون مطب خصوصی خواهید بود!
تحصیل در رشته پزشکی در سنین بالا
تحصیل پزشکی در سن بالا پدیده‌ای است که در سال‌های اخیر بیش از گذشته با آن روبرو هستیم و هر سال تعداد داوطلبان متقاضی تحصیل پزشکی در سن بالا افزایش پیدا می‌کند. در گذشته نیز پزشکان موفق زیادی بودند که از ۱۸ سالگی وارد این رشته نشدند، از جمله:
- دکتر مسیح دانشوری، اولین متخصص ریه در ایران: ۲۴ سالگی
- دکتر علی ملک‌حسینی، پدر پیوند کبد ایران: ۲۵ سالگی
- دکتر توفیق موسیوند، مخترع اولین قلب مصنوعی جهان: حدود ۴۰ سالگی بسیاری از متقاضیان تحصیل پزشکی در سن بالا، فارغ‌التحصیلان کارشناسی یا مقاطع بالاتر سایر رشته‌ها هستند که به دلایل مختلف از جمله بیکاری و پیدا نکردن شغل مناسب، بهتر بودن بازار کار پزشکی، عدم علاقه به رشته فعلی، انتخاب رشته نادرست و … تصمیم گرفتند دوباره در کنکور تجربی شرکت کنند. اگر جزو افرادی هستید که تصمیم به شرکت مجدد در کنکور تجربی گرفته‌اید، توصیه می‌شود حتماً فایل‌های صوتی انتخاب رشته و معرفی رشته‌های پزشکی را از سایت مشاوران ۱۰۰ دانلود و کامل گوش دهید تا اطلاعات کامل‌تری درباره رشته پزشکی به دست آورید و شناخت کامل‌تری از رشته‌های پزشکی پیدا کنید و نهایتاً بتوانید مقایسه کنید که آیا با این اوضاع رشته‌های علوم پزشکی و با توجه به شرایط فعلی شما، مجدداً شرکت در کنکور تجربی و تحصیل پزشکی یا رشته‌های دیگر برای شما به صرفه است یا خیر.
اما برای این افراد، تنها راه ورود به پزشکی کنکور دادن نیست. یک راه دیگر برای افرادی که قصد تغییر رشته از مهندسی به پزشکی، تغییر رشته از پرستاری به پزشکی و یا از هر رشته کارشناسی به پزشکی را دارند، شرکت در آزمون کارشناسی به پزشکی است. این آزمون شرایط خاصی دارد که در مقاله «آزمون لیسانس به پزشکی» در سایت مشاوران ۱۰۰ به طور کامل توضیح داده شده است.
جمع بندی توضیحات مربوط به معرفی رشته پزشکی
انتخاب رشته یعنی انتخاب آینده، انتخاب مسیر ادامه زندگی. برای انتخاب رشته ابتدا باید با خود خلوت کرده و به یک سری سوالات پاسخ دهید، سپس می‌توانید تصمیم بگیرید چه رشته‌ای در چه شهر و دانشگاهی برای شما مناسب است، در صورتی که رتبه‌تان به آن برسد و قبول شوید. به سوالاتی که در ادامه مطرح می‌شود، به خوبی فکر کنید و به طور منطقی بررسی کنید که پاسخ شما به این سوالات چیست. حتماً از خانواده خود نیز کمک بگیرید، زیرا خانواده شما را بهتر از هر کسی می‌شناسند. آنگاه با اطلاعاتی که از رشته‌ها دارید، می‌توانید تصمیم بگیرید برای چه رشته‌ای مناسب‌تر هستید و آیا پزشکی برای شما مناسب است یا خیر:
- هدف شما از زندگی کردن چیست؟ دنبال چه چیزی در زندگی‌تان هستید؟ برای آینده خود برنامه‌ای دارید؟ انسان قانعی هستید؟ بیشتر دنبال زندگی کردن هستید یا کار و درآمد؟ اینها مهم‌ترین سوالات برای انتخاب رشته هستند.
- آیا پشتیبان مالی در زندگی‌تان دارید؟ آیا زندگی‌تان را بدون حمایت مالی پدر و مادرتان هم می‌توانید اداره کنید؟.
- آیا تا چند سال دیگر متاهل خواهید شد و می‌توانید در شهر دور زندگی کنید یا دانشجوی پزشکی یا پزشک طرح باشید؟ اگر مجرد هستید، قصد ازدواج در چه سالی از دوره عمومی یا تخصص را دارید و آیا فردی که می‌خواهید با او ازدواج کنید، حاضر به آمدن به شهر دور و بعضاً منطقه محروم است؟.
- اولویت شما چیست؛ پول یا علاقه؟ یا هر دو به یک نسبت خاص؟ دوست دارید با بیمار در ارتباط باشید یا خیر؟ دوست دارید بیمار از شما تشکر کند؟ کلاس یک رشته در نزد مردم برایتان خیلی مهم است که سختی‌های آن رشته را به جان بخرید برای اینکه بین مردم پرستیژ داشته باشید؟.
- اصلاً دنبال ادامه تحصیل در آینده هستید یا می‌خواهید زودتر مدرکی بگیرید، فقط پول در بیاورید و زندگی آرامی داشته باشید؟.
- رشته برایتان مهم‌تر است (هر شهری باشد) یا شهر محل تحصیل خیلی برایتان مهم‌تر است و کنار خانواده بودن یا احیاناً تهران بودن؟ خانواده‌تان اجازه می‌دهند به شهر دیگری برای تحصیل بروید؟ اگر مثلاً شما اهل ارومیه هستید و قرار شد در طرح اجباری شما را به جایی بسیار دور مانند سیستان و بلوچستان بفرستند، خانواده اجازه می‌دهند یا خودتان می‌توانید دو سال آنجا کار کنید؟.
- در سن ۵۰ سالگی، با کسب درآمد، هنوز از رشته و کارتان راضی خواهید بود؟.
- آیا به کار در بیمارستان و کشیک اجباری و آنکال‌های سخت علاقه دارید؟ چقدر استرس را می‌توانید تحمل کنید؟.
- می‌خواهید آنقدر پول در بیاورید که همسر و فرزندان و وراثتان لذتش را ببرند یا خودتان هم می‌خواهید زندگی کنید؟.
- تست شخصیت‌شناسی داده‌اید (مثلاً MBTI) تا ببینید چه نوع شخصیتی دارید و برای چه شغل‌هایی مناسب‌تر هستید؟.
به جوابی که به این سوالات می‌دهید، خوب فکر کنید. اگر بین پزشکی و دندانپزشکی در انتخاب شک دارید، پزشکی را انتخاب کنید در صورتی که:
- می‌توانید تا یک سال بیشتر دانشجو بمانید و دیرتر فارغ‌التحصیل شوید.
- می‌خواهید دروس دوره دانشجویی‌تان از نظر تئوری کمی سنگین‌تر از دندانپزشکی باشد، اما فشار جسمی و حساسیت کار با محیط میلی‌متری دندان را نداشته باشید.
- مطمئن هستید تخصص می‌گیرید و احتمال می‌دهید پس از اتمام دوره دکتری عمومی، آنقدر درس‌خوان باقی می‌مانید که تخصص قبول شوید و دنبال ادامه تحصیل هستید. (از این نظر پزشکی کمی تخصص خواندنش واجب‌تر از داروسازی و دندانپزشکی می‌شود).
- حوصله کشیک اجباری و شیفت شب بیمارستان را دارید (اگر نه، شاید دندانپزشکی و داروسازی مناسب‌تر باشد).
- تحمل استرس و احتمال مرگ بیمار را دارید.
- صد در صد نیاز ندارید که در دوره دانشجویی کار کنید و درآمد داشته باشید و نمی‌خواهید فعلاً تا پایان دوره دانشجویی از علم و درسی که خوانده‌اید پول در بیاورید. (زیرا در پزشکی، بر خلاف داروسازی، در دوره دانشجویی عمومی اصلاً نمی‌توان روی کار کردن به عنوان پزشک حساب باز کرد).
- صرفاً شان اجتماعی و اینکه به شما بگویند «دکتر» برایتان مهم است (البته این اگر تنها ملاک انتخاب باشد، به نظر من ملاک خوبی نیست، اما از این نظر پزشکی و دندانپزشکی را اکثر مردم بیشتر به عنوان «دکتر» می‌شناسند تا داروساز). (هرچند دروس داروسازی بسیار سنگین است و آنها نیز دکتر هستند، اما برخی‌ها داروساز و داروفروش را یکی می‌دانند).
- تحمل کمردرد و آرتروز و فشار جسمی کار دندانپزشکی را ندارید و از کار کردن با محیط حساس و میلی‌متری دهان و دندان خوشتان نمی‌آید (به پزشکی یا داروسازی بروید).
- می‌خواهید تا آخر عمرتان کار کنید؛ این امکان در دندانپزشکی کمتر وجود دارد و هر دندانپزشکی نمی‌تواند تا سنین پیری همه کارها را روی دندان انجام دهد، اما در پزشکی و داروسازی تقریباً این امکان وجود دارد، زیرا فشار جسمی کمتری معمولاً روی داروساز و پزشک هست، به خصوص اگر مطب یا داروخانه شخصی داشته باشند و بیشتر کارشان نسخه‌نویسی یا درمان‌های سرپایی باشد.
- از ایدز و هپاتیت و بیماری‌های واگیردار ترس دارید؛ داروسازی از این نظر امنیت و سلامت بیشتری نسبت به پزشکی و دندانپزشکی و مخصوصاً نسبت به پزشکی دارد. (هرچند در پزشکی و دندانپزشکی نیز اگر مراقب باشید و احتیاط کنید، جای نگرانی زیادی نیست).
- تمیز بودن محیط کاری و سروکار نداشتن با خون و زخم برایتان خیلی مهم است؛ داروسازی از این نظر نسبت به پزشکی و دندانپزشکی اولویت دارد. (البته همه این مواردی که گفته می‌شود، بیشتر در مقطع دکتری عمومی است و در تخصص، بسته به تخصصی که انتخاب می‌کنید، شرایط ممکن است خیلی فرق کند؛ مثلاً پزشک متخصص رادیولوژی محیط کاری بسیار تمیز و لوکسی دارد و از این نظر مشکلی ندارد).
- احتمال اعتراض و برخوردهای بد و شکایت بیمار در دندانپزشکی و پزشکی بیشتر از داروسازی است.
- اگر دنبال درآمدهای بسیار بالا هستید و می‌خواهید در آینده دکتری باشید که درآمدهای بسیار بالا داشته باشید، دندانپزشکی از این نظر محدودیت بیشتری دارد، اما در پزشکی اگر متخصص یا فوق‌تخصص باشید (مثلاً جراح معروفی شوید)، امکان رسیدن به درآمدهای بسیار بالا بیشتر است.
- اگر می‌خواهید حتماً شخصی و مستقل کار کنید و مطب داشته باشید، هزینه تأسیس مطب دندانپزشکی (حتی دندانپزشکی عمومی) بیشتر از هزینه‌های لازم برای تأسیس مطب در اکثر تخصص‌های پزشکی است. در واقع دندانپزشکی برای تأسیس مطب به سرمایه بیشتری نیاز دارد، اما در پزشکی از نظر هزینه تأسیس مطب در اکثر تخصص‌ها، سرمایه زیادی به اندازه دندانپزشکی نیاز نیست (دقت کنید گفته شد اکثر تخصص‌ها، نه مثلاً تخصص رادیولوژی که به دستگاه‌های بسیار گران‌قیمتی نیاز دارد).
- اگر رویای این را دارید که انسان بسیار بزرگی در حد پروفسور سمیعی یا امثالهم شوید، در پزشکی این امکان بیشتر از رشته‌های دیگر فراهم است، اما رسیدن به این هدف بستگی به پشتکار و همت خود شما دارد و سال‌ها باید زحمت بکشید.
سلام.کشیک و شیفت شب تا کی ادامه داره؟
توی مقاله اشاره شده بود ولی من متوجه نشدم که کسی که پزشکی عمومی رو تموم میکنه باز هم باید کشیک و شیفت شب بره یا نه؟
سلام خانم زهرا کشاورزی. تا پایان دوره دانشجویی و طرح معمولا کشیک پزشکی وجود داره. در سطح تخصص بستگی به تخصص مورد نظر داره کم یا زیاد میشه.
سلام من ۱۸سالمه کلاس سوم ترک تحصیل کردم و الان قصد ادامه تحصیل دارم و امروز امتحان بزرگسالان کلاس ششم رو دادم که قبول شدم من تهران هستم و پرستار شخصی یه سالمند خانم هستم به صورت شبانه روزی. من واقعا علاقه به پزشکی دارم اما نمیدونم میتونم موفق بشم یا نه. دی ماه برای کلاس نهم امتحان میدم که اگر قبول شم سال بعد کلاس دهم هستم میشه بهم بگین آیا با این شرایط من میتونم تو پزشکی قبول شم یا آیا اگه نمیشه به نظر شما من چه رشته ای باید بخونم که درونش موفق شم؟ من الان هیچی بلد نیستم ولی از هفته آینده کلاس ریاضی و انگلیسی میرم و برای پزشکی چه درسی رو باید عالی باشی؟
سلام شیدا خانم. برای پزشکی باید اول زیست شناسی، بعد شیمی و در اولویت بعدی ریاضی و فیزیک رو خوب مسلط بشید و حداقل ۵۰ درصد به بالا در کنکور به سوالات درست جواب بدید و البته معدل کتبی نهایی شما هم بالا باشه. اگر ابهام یا سوالی داشتید در پیام رسان ها به آیدی moshaverane100 پیام بدید در خدمتیم.
سلام ممنون از سایت خوبتون. من یه سوالی داشتم که هیچ جا جوابشو پیدا نکردم. من فارغ التحصیل پزشکی عمومیم و به خاطر تک فرزندی معاف از طرح. الان اگر بخوام کار کنم باید پروانه ی طبابت داشته باشم و برای گرفتن پروانه ی طبابت امتیاز لازمه حالا برای ۵ شهر بزرگ ۲۵۰ بقیه ۱۷۰. سوالم اینه که من که بدون پروانه ی طبابت حق کار در جایی رو ندارم و نمی تونم مطب بزنم چه طور قراره این امتیاز و جمع کنم؟
سلام پارمیدا خانم. اگر از مقطع عمومی فارغ التحصیل شده باشید و گواهی معافیت از طرح داشته باشید میتونید در مراکز درمانی معتبر (بیماستان ها، کلینیک ها و …) به عنوان پزشک کار کنید و امتیاز جمع کنید. وقتی امتیاز لازم برای مطب رو جمع کردید، میتونید برای مجوز مطب درخواست بدید.
امتیاز هر شهر و سوابق قابل محاسبه برای کسب امتیاز رو هم در سایت parvaneh.irimc.org میتونید ببینید. مثلا سابقه فعالیت آزاد صادره توسط شبکه بهداشت و درمان که به تایید معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی محل خدمت رسیده باشه برای محاسبه امتیاز قابل قبوله. همچنین سابقه فعالیت پزشکانی که به صورت قراردادی در قالب پزشک خانواده/روستایی کار کرده باشن با تائید معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی با قید نوع قرارداد برای محاسبه امتیاز قابل قبوله.
ضمنا خانم های متاهل پزشک و دندانپزشک عمومی با داشتن ۲ سال سابقه کار در محل اقامت دائمی همسر، پروانه تاسیس مطب مشروط به اقامت همسر دریافت می‌کنند.
اگر نیاز به راهنمایی بیشتری داشتید با تلفن همراه درج شده در سایت یا به آیدی شبکه‌های اجتماعی پیام بدید همکاران شما رو راهنمایی می‌کنند.
سلام من یه سوال داشتم ویزیت دکتر عمومی ۱۳۵ هزار تومان است مگر پول ویزیت برای دکتر عمومی نیست؟ اگر حداقل تعداد مریض رو حساب کنیم حداقل روزی ۵ میلیون میشه که کلا خیلی بخوایم کم حساب کنیم ماهی ۵۰ میلیون یعنی ماهی ۵۰ میلیون پزشک عمومی نمیگیره؟؟؟
سلام آقای هاکان. هزینه ویزیت پزشک عمومی در بخشی خصوصی امسال تقریبا در حدود نصف این مبلغی هست که شما فرمودین. در بخش دولتی هزینه ویزیت از بخش خصوصی باز هم کمتره. تعداد بیمار مراجعه کننده به مطب هم برای همه پزشکان یکسان نیست و به عوامل مختلفی بستگی داره. پزشکان تازه کار معمولا اوایل کار تعداد بیمار کمتری دارند و البته منطقه به منطقه و شهر به شهر هم متفاوته. در کل عدد ثابتی رو نمیشه به عنوان درآمد قطعی همه پزشکان عمومی عنوان کرد چون درآمد به عوامل مختلفی بستگی داره.
سلام خسته نباشین
میخاستم بدونم اگه دانشجویی مقطع پزشکی عمومی رو تو دانشگاه دولتی درس بخونه مقطع تخصص رو هم میتونه دولتی بخونه؟
سلام خانم ابتهال. بله کسی که پزشکی عمومی رو در دانشگاه دولتی گذرانده باشه امکان ادامه تحصیل در مقطع تخصص پزشکی در دانشگاه دولتی رو داره.
سلام . ببخشید یه داشتم میخوام بدونم که ایا وقتی دوره پزشکی عمومی رو تموم کردیم میتونیم در بیمارستان شروع به کار کنیم؟ (البته بعد از اینکه طرح رو کاملا گذروندیم و مدرک گرفتیم)
یا اینکه نه حتما باید یا تخصص بگیریم تا بیمارستان جذب کنه یا اینکه مطب بزنیم؟
چون خیلی‌ها گفتن که باید مطب بزنیم تا سابقه بره بالا و اینکه نمیدونم باید تخصص بگیریم تا بیمارستان جذب کنه یا اینکه باید مصاحبه بریم تا اگر قبول کردن و اینا
سلام خانم یکتا. به عنوان پزشک عمومی هم میتونید در بیمارستان کار کنید مثلا در بخش اورژانش. البته طبیعتا خیلی از بیمارستان‌ها به پزشک متخصص بیشتر از پزشک عمومی نیاز دارند و جذب پزشک متخصص احتمالش بیشتره.
اگر سوالی درباره رشته پزشکی داشتید میتونید تلفنی یا از طریق شبکه‌های اجتماعی مشاوران ۱۰۰ با ما در تماس باشید.
سلام
ایا تنها ملاک قبولی رشته هایی مثلا پزشکی و پیرا پزشکی مد نظر قرار دادن رتبه زیر گروه است و ایا رتبه منطقه در انتخاب رشته تاثیری دارد یا خیر؟ سپاس فراوان از پاسخگوییتون
سلام ساحل خانم. رتبه مهم برای انتخاب رشته پزشکی و پیراپزشکی، رتبه در زیرگروه در سهمیه است. در کارنامه کنکور چند رتبه مختلف در ستون زیرگروه ۱ براتون ذکر میشه که یکیشون رتبه در سهمیه است و دیگری رتبه کشوری هست.
رتبه در سهمیه (در زیرگروه) برای قبولی پزشکی اهمیت داره.
سهمیه هر داوطلب میتونه سهمیه ایثارگران باشه یا میتونه سهمیه مناطق (منطقه ۱ یا منطقه ۲ یا منطقه ۳) باشه.
سلام
آیا نمرات نهایی دروس بهداشت و علوم اجتماعی دیپلم تجربی که در معدل کتبی گنجانده شده، در کنکورتجربی ۱۴۰۲ تاثیر دارد، یا این دروس را از معدل دیپلم و تاثیر گذاشتن در کنکور تجربی ۱۴۰۲ خارج می شوند.
سلام خانم مبینا طبیعی. دروسی مثل بهداشت در سال های اخیر در کنکور تاثیری نداشتند. با این وجود هنوز در مورد کنکور ۱۴۰۲ مشخص نشده که نمرات نهایی این دروس در کنکور تاثیری خواهند داشت یا خیر.
سلام با تراز ۶۵۲۵ منطقه ۲ ایا امکان قبولی رشته های اتاق عمل مامایی یا بهداشت عمومی و یا فناوری اطلاعات سلامت زاهدان یا زابل وجود داره البته با توجه به اینکه مقداری افزایش ظرفیت هم داشتیم بومی خود سیستان و بلوچستان هم هستم. ممنون میشم از پاسخگوییتون.
سلام ساحل خانم. تراز ۶۵۲۵ منطقه ۲ احتمالا رتبه حدود ۴۰ هزار منطقه دو و رتبه حدود ۱۰۰ هزار کشوری شده باشه. احتمال قبولی فناوری اطلاعات سلامت دانشگاه دولتی دارید. همچنین احتمال قبولی مامایی ازاد هم بالاست ولی احتمال قبولی مامایی دولتی سیستان و بلوچستان کمتره. رشته بهداشت عمومی دانشگاه دولتی هم شانس قبولی وجود داره.
ببخشید با تراز ۶۴۰۰ سهمیه ۵ چه رشته هایی میشه قبول شد.؟ امکان پیرا داره؟ یا پزشکی ها اصلا اطلاع ندارم … و دانشگاه های خاص چطوره؟ میشه راجع بهشون توضیح بدین شرایطشون و اصلا میشه اونجا ها قبول شد؟
سلام آقا امیر. با این تراز خیلی بعیده بتونید پیراپزشکی قبول بشید.
دانشگاه های خاص معمولا تراز بهتری نیاز دارند و اون هم بعیده.
سلام خسته نباشید ببخشید با رتبه ۱۱ هزار سهمیه ۵ درصدی ایثارگران میشه به دانشگاه پزشکی خاص یا تعهد و مازاد فکر کرد برای ۱۴۰۱؟
سلام آقا امیر. را رتبه ۱۱ هزار سهمیه پنج درصدی نمیشه پزشکی قبول شد.
سلام وقت بخیر
ببخشید ی سوال داشتم، افرادی که دانشجو هستند امکان استفاده از لقب شغلی مثل دکتر و مهندس و… دارند؟
اگر استفاده کنند تخلف حسابه؟
سلام آقا علیرضا. اطلاع نداریم که تخلف هست یا نیست.
اگر هنوز مدرک دکتری یا مهندسی دریافت نکردید از این القاب برای معرفی خودتون استفاده نکنید.
سلام با دیپلم فنی و حرفه ای میشه مهندسی هوافضا خوند توی دانشگاه آزاد رامسر یا باید دیپلم ریاضی داشت یا با دیپلم فنی و حرفه ای هنرستان هم میشه مشکلی نداره اگر جوابم رو بدید یه دنیا ممنون میشم ازتون مرسی خیلی ممنونم از مشاوران خوب ۱۰۰
سلام. به طور کلی رشته محل های با ازمون باید از طریق کنکور سراسری اقدام کنید.
در رشته محل های بدون ازمون دانشگاه ازاد با داشتن مدرک دیپلم فنی حرفه ای نظام جدید میتونید دانشگاه ازاد ثبت نام کنید.
سلام ببخشید برای شغل دندان پزشکی چند سالگی کلا مدرکت رو میگیری و شروع به شغل دندان پزشکی می کنیم؟
سلام خانم سلیمی. حداقل در سن ۲۴ سالگی دوره دندانپزشکی عمومی رو میتونید تموم کنید به شرطی که در ۱۸ سالگی کنکور تجربی قبول بشید.
بعد از پایان تحصیلات دانشگاهی باید طرح برید و به عنوان دندانپزشک فعالیت کنید.